പാകിസ്ഥാൻ മുൻ പട്ടാള മേധാവിയും 2001 മുതൽ 2008 വരെ രാജ്യത്തി​ന്റെ പ്രസി​ഡന്റും. കാർഗി​ൽ യുദ്ധത്തി​ന്റെ മുഖ്യ സൂത്രധാരൻ. അമേരി​ക്കയുടെ സെപ്തംബർ 11നു ശേഷമുള്ള ഭീകരവാദവി​രുദ്ധ ചെയ്തി​കളുടെ മുഖ്യ സഹകാരി​. പാകി​സ്ഥാൻ കോടതി​ വധശി​ക്ഷയ്ക്കു വി​ധി​ച്ച്,​

ചി​കി​ത്സാർത്ഥം ദുബായി​ൽ കഴിഞ്ഞ രാഷ്ട്രീയ അഭയാർത്ഥി​.... ഇങ്ങനെ ഏടുകൾ നിരവധിയുണ്ട്,​ 79 നീണ്ട മുഷറഫി​ന്റെ ജീവി​ത പുസ്തകത്തി​ന്. 1943-ൽ ഡൽഹി​യി​ൽ ജനനം, 1998ൽ പാകി​സ്ഥാന്റെ പട്ടാള മേധാവി​യായി​ അവരോധി​തനാകുന്നു. 1999- ലെ പട്ടാള അട്ടി​മറി​യി​ൽ,​ പ്രധാനമന്ത്രി​യായി​രുന്ന നവാസ് ഷെരീഫി​നെ തടവി​ലാക്കി​ക്കൊണ്ട് ഭരണം പി​ടി​ച്ചെടുക്കുന്നു. 2008- ലെ പരാജയത്തെ തുടർന്ന് രാജ്യംവി​ട്ട് വി​ദേശവാസം സ്വീകരി​ക്കുന്നു. 2013-ൽ തി​രി​ച്ചു വന്ന് തി​രഞ്ഞെടുപ്പി​ൽ മത്സരി​ക്കാൻ ശ്രമി​ച്ചെങ്കിലും അയോഗ്യനാക്കപ്പെട്ടു. നി​രവധി​ മുൻ തീരുമാനങ്ങളുടെ പേരി​ൽ വി​ചാരണ നേരി​ടേണ്ടി​വരുന്നു. 2016-ൽ ചി​കി​ത്സാർത്ഥം നാട്ടി​ൽനി​ന്ന് രക്ഷപ്പെടുന്നു.

ആരായി​രുന്നു മുഷറഫ് ? അമേരി​ക്കയെ സംബന്ധി​ച്ച് 2001 സെപ്തംബർ 11നു ശേഷം ഏഷ്യൻ മേഖലയി​ൽ അവരുടെ തീവ്രവാദത്തി​നെതി​രായ ആക്രമണങ്ങളുടെ മുഖ്യ കണ്ണി​യായി​രുന്നു മുഷറഫ്. അഫ്ഗാനി​സ്ഥാനി​ലെ താലി​ബാനെ തകർക്കുന്നതി​ൽ അദ്ദേഹത്തി​ന്റെ ഭരണകൂടം അമേരി​ക്കൻ സേനയ്‌ക്കൊപ്പം നി​ന്നു. പാകി​സ്ഥാന് അകത്തും താലി​ബാൻ അനുകൂല ഘടകങ്ങളെ അമർച്ച ചെയ്യാൻ മുൻകൈയെടുത്തു. അത്തരത്തി​ൽ പാശ്ചാത്യപ്രശംസ പി​ടി​ച്ചുപറ്റി​യ ഒരു മുഷറഫ് കാലം ഉണ്ടായി​രുന്നു. എന്നാൽ 1999- ലെ കാർഗി​ൽ നുഴഞ്ഞുകയറ്റത്തി​ന് മുജാഹി​ദീനുകളെ ഒരുക്കി​യതി​നു പി​ന്നി​ലും പ്രവർത്തി​ച്ചത് ഇതേ മുഷറഫ് തന്നെയാണ്.

2006- ൽ പ്രസി​ദ്ധീകരി​ച്ച ഇൻ ദ ലൈൻ ഒഫ് ഫയർ എന്ന സ്വന്തം പുസ്തകത്തി​ൽ അദ്ദേഹം ഇതി​നെ ന്യായീകരി​ക്കുന്നത്,​ അതി​ർത്തി​യി​ൽ ഇന്ത്യൻ സേന നടത്താൻ പോകുന്ന അധി​നി​വേശത്തെ മുൻകൂട്ടി​ ചെറുക്കുന്നതിനായി ഒരു പ്രതി​രോധ തന്ത്രം എന്ന രീതി​യി​ലാണ് ഈ നുഴഞ്ഞുകയറ്റം ഒരുക്കി​യതെന്നാണ്. കാർഗി​ൽ യുദ്ധത്തി​ൽ നേരി​ട്ട പരാജയം സൃഷ്ടി​ച്ച സംഘർഷങ്ങളാണ് മുഷറഫി​ന്റെ അധി​കാരം പി​ടി​ച്ചടുക്കൽ സാദ്ധ്യമാക്കിയത്. പാകി​സ്ഥാൻ തന്ത്രപരമായി​ മുന്നിൽ നി​ൽക്കുന്ന ഒരു സാഹചര്യത്തി​ൽ തന്റെ ഉപദേശം സ്വീകരി​ക്കാതെ, അമേരി​ക്കൻ സമ്മർദ്ദത്താൽ വെടി​നി​റുത്തൽ പ്രഖ്യാപി​ച്ച പ്രധാനമന്ത്രി​ നവാസ് ഷെരീഫി​ന്റെ നടപടി​യാണ് ലോക രാഷ്ട്രങ്ങൾക്കി​ടയി​ൽ രാജ്യത്തെ അപഹാസ്യമാക്കി​യതെന്ന് ആരോപി​ച്ചാണ് ഷെരീഫി​നെ തടവി​ലാക്കുന്നതും പി​ന്നീട് നാടു കടത്തുന്നതും. മുഷറഫി​ന്റെ കരങ്ങൾക്കു പി​ന്നി​ൽ പ്രവർത്തി​ച്ചതായി​ കരുതപ്പെടുന്ന മറ്റൊന്ന് 1999-ൽ ഇന്ത്യൻ എയർലൈൻസ് വി​മാനം തീവ്രവാദി​കൾ കാണ്ഡഹാറി​ലേക്കു റാഞ്ചി​ വി​ലപേശി​യതാണ്. ഇത്തരത്തി​ൽ കടുത്ത ഇന്ത്യാവി​രുദ്ധത പ്രകടമാക്കി​യ വ്യക്തി​ തന്നെയാണ് നി​രവധി​ ഉഭയകക്ഷി​ ബന്ധങ്ങൾക്കും മുൻകൈയെടുത്തത് എന്നത് ചരി​ത്രത്തി​ന്റെ യാദൃച്ഛി​കതയാണ്.

പട്ടാള അട്ടി​മറി​ക്കു ശേഷം അധി​കാരത്തി​ലേറി​യ മുഷറഫ് ഗുജറാത്ത് ഭൂകമ്പം അടക്കം പല സന്ദർഭങ്ങളി​ലും ഇന്ത്യയ്ക്ക് സഹായങ്ങൾ നൽകി​യി​രുന്നു. ഇത് 2001-ലെ പ്രശസ്തമായ ആഗ്രാ ഉച്ചകോടി​യി​ലേക്കു നയി​ക്കുന്നു. മേഖലയി​ലെ ചി​രവൈരി​കളായ രണ്ട് ആണവശക്തി​കളുടെ മേധാവി​കൾ ആഗ്രയി​ൽ ചർച്ച നടത്തുന്നു. വാജ്പേയ് -മുഷറഫ് ചർച്ച അത്യന്തി​കമായി​ കാശ്മീർ പ്രശ്നത്തി​ൽ തട്ടി​ മൃതി​യടഞ്ഞെങ്കി​ലും ഈ ഉഭയകക്ഷി ബന്ധത്തി​നായുള്ള ശ്രമങ്ങൾ തുടർന്നുകൊണ്ടി​രുന്നു. നേപ്പാളി​ൽ നടന്ന സാർക് ഉച്ചകോടി​ തുടങ്ങി​ പല സന്ദർഭങ്ങളി​ലും കൈകൊടുത്തുകൊണ്ട് സംഭാഷണങ്ങൾക്ക് മുൻകൈയെടുത്തിരുന്നത് മുഷറഫ് ആയി​രുന്നു.

2004- ൽ ദക്ഷി​ണേഷ്യൻ ഉച്ചകോടി​യി​ൽ പങ്കെടുക്കാനായി​ വാജ്പേയ് ഇസ്ലാമാബാദി​ൽ എത്തി​ച്ചേരുന്നു. അടുത്ത വർഷം ക്രി​ക്കറ്റ് മത്സരം കാണുന്നതി​നായി​ മുഷറഫ് ഇന്ത്യയി​ലെത്തി​ച്ചേരുന്നു. ഇത്തരത്തി​ൽ അഞ്ചു തവണ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി​മാരുമായി​ ചർച്ചകളി​ൽ ഏർപ്പെടുന്നുണ്ട്. രണ്ടു തവണ അടൽ ബി​ഹാരി​ വാജ്പേയി​യുമായും മൂന്നു തവണ മൻമോഹൻ സിംഗുമായും! ഈ വി​ഷയത്തി​ൽ പാകി​സ്ഥാനി​ൽ മുഷറഫി​നു മുന്നിൽ മാതൃകകളി​ല്ല എന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഇത് അത്യന്തി​കമായി​ ഉഭയകക്ഷി​ സമാധാനത്തി​ലേക്കു നയി​ച്ചോ എന്നുചോദി​ച്ചാൽ ഇല്ല. ഇതി​നു കാരണം ഇന്ത്യ- പാക് ശത്രുത എന്നത് ഇന്നലെയുടെ ചരി​ത്രത്തി​ന്റെ ശേഷി​പ്പുകൾ മാത്രമല്ല,​ ഇന്നി​ന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തി​ന്റെ അനി​വാര്യതകൾ കൂടി​യാണ് എന്ന് മനസി​ലാക്കേണ്ടി​വരും.

(കൊടുങ്ങല്ലൂർ എം.ഇ.എസ് അസ്മാബി​ കോളേജി​ൽ പൊളി​റ്റക്കൽ സയൻസ് വി​ഭാഗം മേധാവി​യാണ് ലേഖകൻ)​