2006​ ​ജൂ​ലാ​യ് ​ഒ​മ്പ​ത്.​ ​ബെ​ർ​ലി​നി​ലെ​ ​ഒ​ളി​മ്പി​ക് ​സ്റ്റേ​ഡി​യ​ത്തി​ൽ​ ​ഫി​ഫ​ ​വേ​ൾ​ഡ് ​ക​പ്പി​ന്റെ​ ​ഫൈ​ന​ൽ​ ​മ​ത്സ​ര​ത്തി​ൽ​ ​ഇ​റ്റ​ലി​യും​ ​ഫ്രാ​ൻ​സും​ ​ഏ​റ്റു​മു​ട്ടി.​ ​ക​ളി​തു​ട​ങ്ങി​ ​ഏ​ഴാം​ ​മി​നി​റ്റി​ൽ​ ​ഒ​രു​ ​പെ​നാ​ൽ​റ്റി​യി​ലൂ​ടെ​ ​സി​ന​ഡി​ൻ​ ​സി​ഡാ​ൻ​ ​ഫ്രാ​ൻ​സി​നെ​ ​മു​ന്നി​ലെ​ത്തി​ച്ചു.​ 19​ ​-​ ാം​ ​മി​നി​റ്റി​ൽ​ ​മാ​ർ​ക്കോ​ ​മ​റ്റ​രാ​സി​ ​ഗോ​ൾ​ ​മ​ട​ക്കി.​ ​മു​ഴു​വ​ൻ​ ​സ​മ​യ​ത്തും​ ​എ​ക്‌​സ്ട്രാ​ ​ടൈ​മി​ലും​ ​ഇ​രു​ടീ​മു​ക​ളും​ ​തു​ല്യ​ത​ ​പാ​ലി​ച്ചു.​ ​തു​ട​ർ​ന്ന് ​പെ​നാ​ൽ​റ്റി​ ​ഷൂ​ട്ടൗ​ട്ടി​ൽ​ ​മൂ​ന്നി​നെ​തി​രെ​ ​അ​ഞ്ച് ​ഗോ​ൾ​ ​നേ​ടി​ ​ഇ​റ്റ​ലി​ ​കി​രീ​ടം​ ​ചൂ​ടി.​ ​അ​വ​രു​ടെ​ ​നാ​ലാ​മ​ത്തെ​ ​കി​രീ​ട​വി​ജ​യം​ ​;​ 24​ ​വ​ർ​ഷ​ത്തെ​ ​ഇ​ട​വേ​ള​യ്ക്കു​ ​ശേ​ഷ​മു​ള്ള​ ​ആ​ദ്യ​ ​വി​ജ​യം.​ ​ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടു​മു​ള്ള​ ​ഇ​റ്റാ​ലി​യ​ൻ​ ​ആ​രാ​ധ​ക​ർ​ ​ആ​ഹ്ളാ​ദി​ച്ചു.​ ​ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​ആ​സ്ഥാ​ന​ത്തും​ ​ആ​ഹ്ളാ​ദം​ ​അ​ല​ത​ല്ലി.​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ർ​ക്ക് ​ഫ്രാ​ൻ​സി​നോ​ട് ​വി​രോ​ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ല​ ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ​ഇ​റ്റാ​ലി​യ​ൻ​ ​വം​ശ​ജ​ ​ആ​യി​രു​ന്ന​തു​ ​കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം.​ ​അ​താ​യി​രു​ന്നു​ ​എ​ക്കാ​ല​ത്തും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ർ​ക്ക് ​നെ​ഹ്റു​ ​-​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​കു​ടും​ബ​ത്തോ​ടു​ള്ള​ ​വി​ധേ​യ​ത്വം.

നെ​ഹ്റു​ ​-​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ​ ​മേ​ന്മ​യും​ ​മേ​ൽ​ക്കോ​യ്മ​യും​ ​അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​ത്ത​ ​ആ​ർ​ക്കും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ​ ​തു​ട​രാ​നാ​വി​ല്ല.​ ​സ്വ​ർ​ഗ​ത്തി​ൽ​ ​ദൈ​വ​മു​ണ്ടെ​ന്ന​ ​വി​ശ്വാ​സം​ ​പോ​ലെ​യോ​ ​അ​തി​നേ​ക്കാ​ളു​മോ​ ​പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണ് ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ ​ന​യി​ക്കാ​ൻ​ ​നെ​ഹ്റു​ ​കു​ടും​ബ​മു​ണ്ടെ​ന്ന​ ​വി​ശ്വാ​സം.​ ​നെ​ഹ്റു​ ​ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന​ ​കാ​ല​ത്തു​ത​ന്നെ​ ​അ​ത്ത​ര​മൊ​രു​ ​ധാ​ര​ണ​ ​അ​ഹിം​സാ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ക്കാ​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ​ ​വ്യാ​പ​ക​മാ​യി​രു​ന്നു.​ ​പ​ണ്ഡി​റ്റ്ജി​ ​ഉ​ള്ളി​ട​ത്തോ​ളം​ ​കാ​ലം​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചോ​ ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ​ ​പേ​ടി​ക്കാ​നി​ല്ലെ​ന്ന് ​അ​വ​ർ​ ​വി​ശ്വ​സി​ച്ചു.​ ​നെ​ഹ്റു​വാ​ണെ​ങ്കി​ൽ​ ​ത​നി​ക്കു​ശേ​ഷം​ ​മ​ക​ൾ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​യും​ ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​യും​ ​ന​യി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ ​ഗൂ​ഢ​മാ​യെ​ങ്കി​ലും​ ​ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു.​ ​അ​തി​ന്റെ​ ​ഭാ​ഗി​ക​മാ​യ​ ​പൂ​ർ​ത്തീ​ക​ര​ണം​ 1959​ ​ൽ​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യെ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​യാ​യി​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​തി​ലൂ​ടെ​ ​പ്ര​ക​ട​മാ​യി.​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ​ ​ക​ഴി​വും​ ​പ്രാ​പ്തി​യു​മു​ള്ള​ ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​ഇ​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ല​ ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യ​ത്.​ ​നെ​ഹ്റു​വി​ന്റെ​ ​ഏ​ക​പു​ത്രി​ ​എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു​ ​അ​വ​രു​ടെ​ ​പ്ര​ധാ​ന​ ​യോ​ഗ്യ​ത.​ ​നെ​ഹ്റു​വി​ന്റെ​ ​ആ​രോ​ഗ്യം​ ​ക്ഷ​യി​ക്കാ​ൻ​ ​തു​ട​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ​ ​ആ​രാ​യി​രി​ക്കും​ ​പി​ൻ​ഗാ​മി​യെ​ന്ന​ ​വി​ഷ​യം​ ​പാ​ശ്ചാ​ത്യ​ ​മാ​ദ്ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളും​ ​നി​രീ​ക്ഷ​ക​രും​ ​ച​ർ​ച്ച​ചെ​യ്യാ​ൻ​ ​തു​ട​ങ്ങി.​ ​മൊ​റാ​ർ​ജി​ ​ദേ​ശാ​യി,​ ​ലാ​ൽ​ ​ബ​ഹാ​ദൂ​ർ​ ​ശാ​സ്ത്രി,​ ​ഗു​ൽ​സാ​രി​ലാ​ൽ​ ​ന​ന്ദ,​ ​വി.​കെ.​ ​കൃ​ഷ്ണ​മേ​നോ​ൻ​ ​തു​ട​ങ്ങി​ ​പ​ല​ ​പേ​രു​ക​ളും​ ​പൊ​ങ്ങി​വ​ന്നു.​ ​പാ​കി​സ്ഥാ​നി​ലെ​പ്പോ​ലെ​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലും​ ​പ​ട്ടാ​ള​വി​പ്ള​വം​ ​ന​ട​ക്കു​മെ​ന്ന​ ​ധാ​ര​ണ​യി​ൽ​ ​ചി​ല​ ​മാ​ദ്ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ​ ​ജ​ന​റ​ൽ​ ​തി​മ്മ​യ്യ​യു​ടെ​ ​പേ​രു​പോ​ലും​ ​ച​ർ​ച്ച​ചെ​യ്തു.​ 1962​ ​ലെ​ ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യ​ ​പ​രാ​ജ​യം​ ​കൃ​ഷ്ണ​മേ​നോ​ന്റെ​ ​സാ​ദ്ധ്യ​ത​ക​ളി​ല്ലാ​താ​ക്കി.​ ​മ​റ്റു​ ​ഭൈ​മീ​കാ​മു​ക​ന്മാ​ർ​ ​നെ​ഹ്റു​വി​ന്റെ​ ​മ​ര​ണ​വും​ ​കാ​ത്തി​രു​ന്നു.​ 1963​ ​ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ​ ​ര​ണ്ടി​ന് ​മ​ദ്രാ​സ് ​മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​ ​കാ​മ​രാ​ജ് ​ഒ​രു​ ​പ്ര​കോ​പ​ന​വു​മി​ല്ലാ​തെ​ ​പെ​ട്ടെ​ന്ന് ​രാ​ജി​വ​ച്ചു.​ ​താ​ന​ട​ക്ക​മു​ള്ള​ ​മു​തി​ർ​ന്ന​ ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​ ​പ​ദ​വി​ക​ൾ​ ​ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച് ​പാ​ർ​ട്ടി​ക്കു​വേ​ണ്ടി​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കാ​ൻ​ ​സ​ന്ന​ദ്ധ​രാ​ക​ണ​മെ​ന്ന് ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ​വെ​ളി​പാ​ടു​ണ്ടാ​യി.​ ​അ​ങ്ങ​നെ​യെ​ങ്കി​ൽ​ ​ആ​ദ്യം​ ​രാ​ജി​വയ്​ക്കേ​ണ്ട​ത് 1946​ ​മു​ത​ൽ​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ ​സ്ഥാ​ന​ത്തു​ ​തു​ട​രു​ന്ന​ ​നെ​ഹ്റു​വാ​യി​രു​ന്നു.​ ​എ​ന്നാ​ൽ​ ​കാ​മ​രാ​ജ് ​നെ​ഹ്റു​വി​നെ​ ​സ​വി​ന​യം​ ​ഒ​ഴി​വാ​ക്കി.​ ​'​കാ​മ​രാ​ജ് ​പ്ളാ​ൻ​'​ ​ആ​റു​ ​കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി​മാ​രി​ലും​ ​അ​ഞ്ചു​ ​മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​മാ​രി​ലും​ ​ഒ​തു​ങ്ങി.​ ​മൊ​റാ​ർ​ജി​ ​ദേ​ശാ​യി​യും​ ​ലാ​ൽ​ ​ബ​ഹാ​ദൂ​ർ​ ​ശാ​സ്ത്രി​യും​ ​ജ​ഗ്‌​ജീ​വ​ൻ​ ​റാ​മും​ ​എ​സ്.​കെ.​ ​പാ​ട്ടീ​ലു​മൊ​ക്കെ​ ​കേ​ന്ദ്ര​ ​മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​രാ​ജി​വ​ച്ചു.​ ​പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ​ ​പി​ന്നി​ലെ​ ​ബു​ദ്ധി​ ​നെ​ഹ്റു​വി​ന്റേ​താ​യി​രു​ന്നു.​ ​മു​തി​ർ​ന്ന​ ​നേ​താ​ക്ക​ളെ​ ​ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യെ​ ​ത​ൽ​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് ​ഉ​യ​ർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രി​ക​യാ​യി​രു​ന്നു​ ​ഉ​ദ്ദേ​ശ്യം.​ ​പ​ക്ഷേ,​ ​അ​തു​ ​പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ​ ​വി​ധി​ ​അ​നു​വ​ദി​ച്ചി​ല്ല.​ 1964​ ​ജ​നു​വ​രി​ ​ആ​റി​ന് ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ​പ​ക്ഷാ​ഘാ​ത​മു​ണ്ടാ​യി.​ ​മേ​യ് 27​ ​ന് ​നെ​ഹ്റു​ ​അ​ന്ത​രി​ക്കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു.​ ​തു​ട​ർ​ന്ന് ​ലാ​ൽ​ ​ബ​ഹാ​ദൂ​ർ​ ​ശാ​സ്ത്രി​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യെ​ങ്കി​ലും​ ​അ​ധി​കം​ ​വൈ​കാ​തെ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​വും​ ​അ​ന്ത​രി​ച്ചു.​ ​അ​ങ്ങ​നെ​ ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രം​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യ്ക്ക് ​ക​ര​ഗ​ത​മാ​യി.​ ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ​കാ​മ​രാ​ജി​ന്റെ​ ​ശ​ക്ത​മാ​യ​ ​പി​ന്തു​ണ​യാ​ണ് ​ഇ​ന്ദി​ര​യെ​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ ​പ​ദ​ത്തി​ലെ​ത്തി​ച്ച​ത്.
1966​ ​ജ​നു​വ​രി​ 24​ ​ന് ​സ​ത്യ​പ്ര​തി​ജ്ഞ​ ​ചെ​യ്ത് ​അ​ധി​കാ​ര​മേ​റ്റ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ​ ​മാ​ത്ര​മ​ല്ല,​ ​സം​ഘ​ട​ന​യി​ലും​ ​പി​ടി​മു​റു​ക്കാ​ൻ​ ​ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു.​ ​വൈ​കാ​തെ​ ​കാ​മ​രാ​ജി​ന് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​പ​ദം​ ​ന​ഷ്ട​മാ​യി.​ ​എ​സ്.​ ​നി​ജ​ലിം​ഗ​പ്പ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി.​ ​ശേ​ഷം​ ​കാ​മ​രാ​ജും​ ​മൊ​റാ​ർ​ജി​യും​ ​എ​സ്.​കെ.​ ​പാ​ട്ടീ​ലും​ ​കൈ​കോ​ർ​ത്തു.​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യെ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ക്കു​ ​വി​ധേ​യ​യാ​ക്കാ​ൻ​ ​അ​വ​രും​ ​പ​രി​ശ്ര​മി​ച്ചു.​ 1969​ ​മേ​യ് ​മൂ​ന്നി​ന് ​രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​ ​സ​ക്കീ​ർ​ ​ഹു​സൈ​ൻ​ ​നി​ര്യാ​ത​നാ​യി.​ ​അ​തി​നു​ശേ​ഷം​ ​കി​ട​മ​ത്സ​രം​ ​മൂ​ർ​ദ്ധ​ന്യ​ത്തി​ലെ​ത്തി.​ ​രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​ ​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ലെ​ ​സം​ഘ​ട​നാ​ ​വി​ഭാ​ഗം​ ​സ​ഞ്ജീ​വ​ ​റെ​ഡ്‌​ഢി​യെ​ ​നി​ർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു.​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​അ​നു​ഗ്ര​ഹാ​ശി​സു​ക​ളോ​ടെ​ ​വി.​വി.​ ​ഗി​രി​ ​എ​തി​ർ​ ​സ്ഥാ​നാ​ർ​ത്ഥി​യാ​യി.​ ​മൊ​റാ​ർ​ജി​ ​ദേ​ശാ​യി​യി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ധ​ന​കാ​ര്യ​വ​കു​പ്പ് ​ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത് ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​രാ​ജി​ ​ഉ​റ​പ്പാ​ക്കി.​ ​തൊ​ട്ടു​പി​ന്നാ​ലെ​ ​സ്വ​കാ​ര്യ​ബാ​ങ്കു​ക​ൾ​ ​ദേ​ശ​സാ​ത്ക​രി​ച്ചു.​ ​വാ​ശി​യേ​റി​യ​ ​മ​ത്സ​ര​ത്തി​ൽ​ ​ഗി​രി​ ​വി​ജ​യി​ച്ചു.​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​നെ​ടു​കെ​ ​പി​ള​ർ​ന്നു.​ ​പി​ള​ർ​പ്പി​നു​ശേ​ഷം​ ​ഭ​ര​ണ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​പൂ​ർ​ണ​മാ​യും​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലാ​യി.​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​നെ​ ​തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​ ​ചു​മ​ത​ല​ ​കൂ​ടി​ ​അ​വ​ർ​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു.​ 1971​ ​ലെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​വ​ലി​യ​ ​വി​ജ​യ​വും​ ​സം​ഘ​ട​നാ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​ക​ന​ത്ത​ ​പ​രാ​ജ​യ​വു​മു​ണ്ടാ​യി.​ ​അ​തോ​ടെ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യും​ ​ഭ​ര​ണ​വും​ ​പൂ​ർ​ണ​മാ​യും​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​കൈ​പ്പി​ടി​യി​ലാ​യി.​ ​അ​വ​ർ​ ​അ​ന​ന്ത​രാ​വ​കാ​ശി​യാ​യി​ ​ഇ​ള​യ​മ​ക​ൻ​ ​സ​ഞ്ജ​യ് ​ഗാ​ന്ധി​യെ​ ​ഉ​യ​ർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു.​ ​ഗ​തി​കെ​ട്ട​ ​മ​റ്റു​ ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​നി​ർ​ല​ജ്ജം​ ​അ​മ്മ​യ്ക്കും​ ​മ​ക​നും​ ​സ്തു​തി​പാ​ടി.​ 1975​ ​ജൂ​ൺ​ 12​ ​ന് ​അ​ല​ഹ​ബാ​ദ് ​ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ​അ​സാ​ധു​വാ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ലും​ ​അ​വ​ർ​ ​രാ​ജി​വയ്​ക്കാ​ൻ​ ​കൂ​ട്ടാ​ക്കി​യി​ല്ല.​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യാ​ണ് ​ഇ​ന്ത്യ,​ ​ഇ​ന്ത്യ​യാ​ണ് ​ഇ​ന്ദി​ര​യെ​ന്ന് ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ​ഡി.​കെ.​ ​ബ​റു​വ​ ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.​ ​എ​സ്.​ ​ച​ന്ദ്ര​ശേ​ഖ​ർ,​ ​മോ​ഹ​ൻ​ധാ​രി​യ​ ​എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ​ ​അ​പൂ​ർ​വം​ ​പേ​രൊ​ഴി​കെ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ക്ക് ​സ്തു​തി​പാ​ടി.​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ ​ഒ​രു​കാ​ര​ണ​വ​ശാ​ലും​ ​രാ​ജി​വയ്​ക്ക​രു​തെ​ന്ന് ​മാ​റ​ത്ത​ടി​ച്ച് ​നി​ല​വി​ളി​ച്ചു.​ 1975​ ​ജൂ​ൺ​ 25​ ​ന് ​രാ​ജ്യ​ത്ത് ​ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​ ​അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.​ ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​നേ​താ​ക്ക​ളെ​ ​തു​റു​ങ്കി​ല​ട​ച്ചു.​ ​പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ ​സ​സ്പെ​ൻ​ഡ് ​ചെ​യ്തു.​ ​പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ​സെ​ൻ​സ​ർ​ഷി​പ്പ് ​ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി.​ ​അ​തോ​ടെ​ ​സ​ഞ്ജ​യ് ​ഗാ​ന്ധി​യും​ ​വൈ​താ​ളി​ക​ന്മാ​രും​ ​ഭ​ര​ണ​മേ​റ്റെ​ടു​ത്തു.​ ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​ത​ന്നെ​ ​മ​ക​ന്റെ​ ​നി​ഴ​ലി​ൽ​ ​ഒ​തു​ങ്ങി.​ 1977​ ​മാ​ർ​ച്ചി​ൽ​ ​ന​ട​ന്ന​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​ക​ന​ത്ത​ ​പ​രാ​ജ​യം​ ​നേ​രി​ട്ടു.​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ ​റാ​യ്ബ​റേ​ലി​യി​ലും​ ​സ​ഞ്ജ​യ് ​അ​മേ​ഠി​യി​ലും​ ​പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടു.​ ​പ​രാ​ജ​യ​ത്തി​ന്റെ​ ​ധാ​ർ​മ്മി​ക​ ​ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത് ​ഡി.​കെ.​ ​ബ​റു​വ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​സ്ഥാ​നം​ ​രാ​ജി​വ​ച്ചു.​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​അ​നു​ഗ്ര​ഹാ​ശി​സു​ക​ളോ​ടെ​ ​കെ.​ ​ബ്ര​ഹ്മാ​ന​ന്ദ​ ​റെ​ഡ്ഡി​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി.​ ​ഇ​നി​യ​ങ്ങോ​ട്ട് ​പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് ​കൂ​ട്ടാ​യ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​മാ​ണ് ​ഉ​ണ്ടാ​വു​ക​യെ​ന്ന് ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ ​നേ​താ​വ് ​വൈ.​ബി.​ ​ച​വാ​നും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​ൻ​ ​ബ്ര​ഹ്മാ​ന​ന്ദ​ ​റെ​ഡ്ഡി​യും​ ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.​ ​എ​ന്നാ​ൽ​ ​അ​വ​രു​ടെ​ ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ​ ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​ത​യ്യാ​റാ​യി​ല്ല.​ 1978​ ​ജ​നു​വ​രി​ ​ഒ​ന്നി​ന് ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​വീ​ണ്ടും​ ​പി​ള​ർ​ന്നു.​ ​ഇ​ന്ദി​ര​യും​ ​റാ​ൻ​മൂ​ളി​ക​ളും​ ​ചേ​ർ​ന്ന് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​(​ഐ​)​ ​രൂ​പീ​ക​രി​ച്ചു.​ ​പി​ന്നാ​ലെ​ ​ആ​ന്ധ്ര​യി​ലും​ ​ക​ർ​ണാ​ട​ക​ത്തി​ലും​ ​ന​ട​ന്ന​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​ക​ളി​ൽ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​വ​ൻ​ ​വി​ജ​യ​മു​ണ്ടാ​യി.​ ​റെ​ഡ്ഡി​ ​-​ ​ച​വാ​ൻ​ ​-​ ​സ്വ​ര​ൺ​ ​സിം​ഗ് ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​നേ​താ​ക്ക​ളും​ ​അ​ണി​ക​ളും​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്ക് ​ഒ​ഴു​കി.​ ​യ​ഥാ​ർ​ത്ഥ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടേ​താ​ണെ​ന്ന് ​പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​ ​ക​മ്മി​ഷ​ൻ​ ​പോ​ലും​ ​അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു.​ 1980​ ​ജ​നു​വ​രി​യി​ൽ​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ​ ​തി​രി​ച്ചെ​ത്തി.​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​സ്ഥാ​നം​ ​മ​റ്റാ​ർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും​ ​വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ​ ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​ത​യ്യാ​റാ​യി​ല്ല.​ ​അ​വ​ർ​ ​ഒ​രേ​സ​മ​യം​ ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റും​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യി​ ​തു​ട​ർ​ന്നു.​ ​സ​ഞ്ജ​യ് ​ഗാ​ന്ധി​ ​വി​മാ​നാ​പ​ക​ട​ത്തി​ൽ​ ​കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ​ ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ​ ​തെ​ല്ലും​ ​താ​ത്‌​പ​ര്യ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​ ​മൂ​ത്ത​മ​ക​ൻ​ ​രാ​ജീ​വി​നെ​ ​നി​ർ​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ ​കൊ​ണ്ടു​വ​രി​ക​യും​ ​അ​ന​ന്ത​രാ​വ​കാ​ശി​യാ​യി​ ​വാ​ഴി​ക്കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു.​ 1984​ ​ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ​ 31​ന് ​സ്വ​ന്തം​ ​അം​ഗ​ര​ക്ഷ​ക​രു​ടെ​ ​വെ​ടി​യേ​റ്റ് ​ഇ​ന്ദി​ര​ ​കൊ​ല​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ​ ​രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​ ​സെ​യി​ൽ​സിം​ഗ് ​ര​ണ്ടാ​മ​തൊ​ന്ന് ​ആ​ലോ​ചി​ക്കാ​തെ​ ​മ​ക​ൻ​ ​രാ​ജീ​വ് ​ഗാ​ന്ധി​യെ​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​ ​സ​ത്യ​പ്ര​തി​ജ്ഞ​ ​ചെ​യ്യി​ച്ചു.​ ​രാ​ജീ​വ് ​ഗാ​ന്ധി​യും​ ​അ​മ്മ​യു​ടെ​ ​പാ​ത​ ​പി​ന്തു​ട​ർ​ന്നു.​ ​ഒ​രേ​സ​മ​യം​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​നും​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യി​ ​തു​ട​ർ​ന്നു.​ 1989​ ​ലെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് ​തി​രി​ച്ച​ടി​യു​ണ്ടാ​യി.​ ​രാ​ജീ​വ് ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ ​നേ​താ​വാ​യി.​ ​അ​പ്പോ​ഴും​ ​സം​ഘ​ട​നാ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​കൈ​വി​ട്ടി​ല്ല.​ 1991​ ​ൽ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ലെ​ ​മു​തി​ർ​ന്ന​ ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​സ്ഥാ​നം​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​ൻ​ ​സോ​ണി​യ​യോ​ട് ​അ​ഭ്യ​ർ​ത്ഥി​ച്ചു.​ ​അ​വ​ർ​ ​ത​ത്കാ​ലം​ ​അ​തു​ ​നി​രാ​ക​രി​ച്ചു.​ ​അ​ങ്ങ​നെ​ ​പി.​വി.​ ​ന​ര​സിം​ഹ​റാ​വു​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​നും​ ​തു​ട​ർ​ന്ന് ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യി.
സോ​ണി​യ​ ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ​ ​മേ​ൽ​ക്കോ​യ്മ​ ​ത​ത്വ​ത്തി​ൽ​ ​അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നേ​ ​ന​ര​സിം​ഹ​റാ​വു​ ​ത​യ്യാ​റാ​യു​ള്ളൂ.​ ​അ​തി​ൽ​ ​അ​വ​ർ​ക്ക് ​വ​ലി​യ​ ​അ​തൃ​പ്തി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.​ 1996​ ​ലെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​വ​രെ​ ​റാ​വു​ ​ഒ​രു​വി​ധം​ ​അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ​ ​തു​ട​ർ​ന്നു.​ ​പൊ​തു​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലെ​ ​പ​രാ​ജ​യ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​സ്ഥാ​ന​മൊ​ഴി​യാ​ൻ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​നി​ർ​ബ​ന്ധി​ത​നാ​യി.​ ​അ​പ്പോ​ഴും​ ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​ൻ​ ​സോ​ണി​യ​ ​ത​യ്യാ​റാ​യി​ല്ല.​ ​പ​ക​രം​ ​സീ​താ​റാം​ ​കേ​സ​രി​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യി.​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ 1997​ ​ആ​ഗ​സ്റ്റ് 8​ ​-10​ ​തീ​യ​തി​ക​ളി​ൽ​ ​ക​ൽ​ക്ക​ട്ട​യി​ൽ​ ​വി​പു​ല​മാ​യ​ ​എ.​ഐ.​സി.​സി​ ​സ​മ്മേ​ള​നം​ ​വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി.​ ​അ​വി​ടെ​വ​ച്ച് 90​ ​ശ​ത​മാ​നം​ ​വോ​ട്ടോ​ടെ​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.​ ​ഏ​താ​നും​ ​മാ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​കം​ ​സോ​ണി​യ​ ​മ​ന​സു​മാ​റ്റി.​ ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ​ ​പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്ന് ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.​ 1998​ ​ലെ​ ​പാ​ർ​ല​മെ​ന്റ് ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​അ​വ​ർ​ ​പ്ര​ചാ​ര​ണ​രം​ഗ​ത്ത് ​സ​ജീ​വ​മാ​യി.​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു​ശേ​ഷം​ ​മാ​ർ​ച്ച് 14​ ​ന് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​സ​മി​തി​ ​വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​ ​കേ​സ​രി​യെ​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​ ​സ്ഥാ​ന​ത്തു​നി​ന്ന് ​നീ​ക്കം​ ​ചെ​യ്തു.​ ​ത​ൽ​സ്ഥാ​ന​ത്ത് ​സോ​ണി​യ​യെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു.​ 1999​ ​ലെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​തി​രി​ച്ച​ടി​ ​നേ​രി​ട്ടു.​ ​എ​ന്നാ​ൽ​ ​സോ​ണി​യ​യു​ടെ​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​ ​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന് ​ഇ​ള​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല.​ ​വി​ദേ​ശ​ത്തു​ ​ജ​നി​ച്ച​വ​ർ​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യോ​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റോ​ ​ആ​കു​ന്ന​തു​ ​ശ​രി​യ​ല്ലെ​ന്ന് ​ക​ത്തെ​ഴു​തി​ ​അ​റി​യി​ച്ച​ ​ശ​ര​ത്പ​വാ​ർ,​ ​താ​രീ​ഖ് ​അ​ൻ​വ​ർ,​ ​പി.​എ.​ ​സാം​ഗ്‌​മ​ ​എ​ന്നി​വ​രെ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​സ​മി​തി​ ​യോ​ഗം​ ​ചേ​ർ​ന്ന് ​പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ഉ​ട​ന​ടി​ ​പു​റ​ത്താ​ക്കി.​ ​അ​ങ്ങ​നെ​ ​സോ​ണി​യാ​ഭ​ക്തി​ ​തെ​ളി​യി​ച്ചു.​ 2004​ ​ലെ​ ​പൊ​തു​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​തീ​രെ​ ​പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​ത്ത​ ​രീ​തി​യി​ൽ​ ​വി​ജ​യ​മു​ണ്ടാ​യി.​ ​കേ​വ​ല​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന് ​അ​ടു​ത്തൊ​ന്നു​മെ​ത്തി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും​ ​ഇ​ട​തു​പ​ക്ഷ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​ടെ​യും​ ​എ​സ്.​പി,​ ​ബി.​എ​സ്.​പി,​ ​എ​ൻ.​സി.​പി​ ​എ​ന്നി​വ​യു​ടെ​യും​ ​പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ​ ​ദേ​ശീ​യ​ ​പു​രോ​ഗ​മ​ന​ ​സ​ഖ്യം​ ​രൂ​പീ​ക​രി​ച്ച് ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ലെ​ത്താ​ൻ​ ​സാ​ധി​ച്ചു.​ ​ഹി​ന്ദു​ത്വ​ ​വി​കാ​രം​ ​ഭ​യ​പ്പെ​ട്ട് ​സോ​ണി​യാ​ഗാ​ന്ധി​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​സ്ഥാ​നം​ ​സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​ല്ല.​ ​പ​ക​രം​ ​വി​ശ്വ​സ്ത​നാ​യ​ ​മ​ൻ​മോ​ഹ​ൻ​ ​സിം​ഗി​നെ​ ​വാ​ഴി​ച്ചു.
2004​ ​മു​ത​ൽ​ 2014​ ​വ​രെ​ ​രാ​ജ്യ​ത്ത് ​ഒ​രു​ ​'​പെ​റ്റി​ക്കോ​ട്ട് ​ഗ​വ​ൺ​മെ​ന്റാ​ണ്'​ ​നി​ല​നി​ന്ന​ത്.​ ​സോ​ണി​യ​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ,​ ​യു.​പി.​എ​ ​ചെ​യ​ർ​പേ​ഴ്‌​സ​ൺ​ ​എ​ന്നീ​ ​നി​ല​ക​ളി​ൽ​ ​സ​ർ​വ​ ​അ​ധി​കാ​ര​ങ്ങ​ളും​ ​കൈ​യാ​ളി.​ ​മ​ൻ​മോ​ഹ​ൻ​ ​സിം​ഗ് ​പാ​വ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ ​മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു.​ ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​മ്പാ​ടും​ ​അ​ഴി​മ​തി​യും​ ​കെ​ടു​കാ​ര്യ​സ്ഥ​ത​യും​ ​കൊ​ടി​കു​ത്തി​ ​വാ​ണു.​ ​യു.​പി.​എ​ ​സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്റെ​ ​പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​ ​പാ​ടേ​ ​മ​ങ്ങി.​ 2014​ ​ലെ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് ​മു​മ്പു​ത​ന്നെ​ ​താ​ൻ​ ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​ഒ​ഴി​യു​ക​യാ​ണെ​ന്ന് ​മ​ൻ​മോ​ഹ​ൻ​സിം​ഗ് ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു.​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​നി​വാ​ര്യ​മാ​യ​ ​പ​രാ​ജ​യം​ ​ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങി.​ ​ബി.​ജെ.​പി​യും​ ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​ക​ളും​ ​ക​ന​ത്ത​ ​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തോ​ടെ​ ​അ​ധി​കാ​രം​ ​പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു.​ ​ന​രേ​ന്ദ്ര​മോ​ദി​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി.​ ​പ്രാ​യാ​ധി​ക്യ​വും​ ​അ​നാ​രോ​ഗ്യ​വും​ ​നി​മി​ത്തം​ ​സോ​ണി​യാ​ഗാ​ന്ധി​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​പ​ദ​വി​ ​ഒ​ഴി​യാ​ൻ​ ​നി​ർ​ബ​ന്ധി​ത​യാ​യി.​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ ​ന​യി​ക്കേ​ണ്ട​ ​ഭാ​രി​ച്ച​ ​ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം​ ​രാ​ഹു​ൽ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ​ ​ഇ​ളം​ചു​മ​ലി​ൽ​ ​പ​തി​ച്ചു.​ ​ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ​ ​ദൗ​ത്യ​മേ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​ൻ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​വി​മു​ഖ​നാ​യി​രു​ന്നു.​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ​ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മി​ല്ലാ​ത്ത​ ​അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ​ ​മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു​ ​താ​ത്‌​പ​ര്യം.​ ​എ​ങ്കി​ലും​ 2019​ ​ലെ​ ​ലോ​ക്‌​സ​ഭാ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് ​മു​മ്പാ​യി​ ​രാ​ഹു​ൽ​ഗാ​ന്ധി​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യി​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​നും​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ ​പു​ന​രു​ജ്ജീ​വി​പ്പി​ക്കാ​ൻ​ ​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.​ ​ഗം​ഗാ​സ​മ​ത​ല​ത്തി​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ​ ​അ​ടി​ത്ത​റ​ ​ത​ക​ർ​ന്നി​രു​ന്നു.​ 2018​ ​ന​വം​ബ​ർ​ ​മാ​സ​ത്തി​ൽ​ ​രാ​ജ​സ്ഥാ​ൻ,​ ​മ​ദ്ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശ്,​ ​ഛ​ത്തി​സ്‌​ഗ​ഢ് ​നി​യ​മ​സ​ഭ​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​വി​ജ​യം​ ​വ​രി​ച്ചു.​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വി​ന്റെ​ ​പാ​ത​യി​ലാ​ണെ​ന്ന​ ​സൂ​ച​ന​ ​ന​ൽ​കി.​ ​എ​ന്നാ​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​മാ​യി​ ​ഏ​തെ​ങ്കി​ലും​ ​ത​ര​ത്തി​ൽ​ ​സ​ഹ​ക​രി​ക്കാ​ൻ​ ​ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ലെ​ ​പ്ര​ബ​ല​ക​ക്ഷി​ക​ളാ​യ​ ​എ​സ്.​പി​ ​യോ​ ​ബി.​എ​സ്.​പി​യോ​ ​കൂ​ട്ടാ​ക്കി​യി​ല്ല.​ ​തൃ​ണ​മൂ​ൽ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സും​ ​തെ​ലങ്കാ​ന​ ​രാ​ഷ്ട്ര​സ​മി​തി​യും​ ​വൈ.​എ​സ്.​ആ​ർ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​മൊ​ക്കെ​ ​ഇ​തേ​ ​നി​ല​പാ​ട് ​കൈ​ക്കൊ​ണ്ടു.​ 2019​ ​ലും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​ക​ന​ത്ത​ ​പ​രാ​ജ​യം​ ​ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങി.​ ​സ്വ​ന്തം​ ​ത​ട്ട​ക​മാ​യ​ ​അ​മേ​ഠി​യി​ൽ​ ​രാ​ഹു​ൽ​ഗാ​ന്ധി​യും​ ​പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടു.​ ​അ​തോ​ടെ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​സ്ഥാ​നം​ ​രാ​ജി​വ​ച്ചു.
ലോ​ക്‌​സ​ഭാ​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു​ ​പി​ന്നാ​ലെ​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​പ​ങ്കാ​ളി​ത്ത​മു​ള്ള​ ​ക​ർ​ണാ​ട​ക​ ​മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​ ​നി​ലം​പ​തി​ച്ചു.​ ​വൈ​കാ​തെ​ ​മ​ദ്ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശി​ലും​ ​അ​താ​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു.​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​ഭ​ര​ണം​ ​നി​ല​നി​ന്ന​ ​അ​പൂ​ർ​വം​ ​സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു​ ​പ​ഞ്ചാ​ബ്.​ ​ദേ​ശീ​യ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​ ​ദീ​ർ​ഘ​വീ​ക്ഷ​ണ​മി​ല്ലാ​ത്ത​ ​ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ​ ​നി​മി​ത്തം​ ​പ​ഞ്ചാ​ബ് ​ന​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​ ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി.​ ​ഈ​യി​ടെ​ ​അ​ഞ്ച് ​സം​സ്ഥാ​ന​ ​നി​യ​മ​സ​ഭ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ​ന​ട​ന്ന​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും​ ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​വ​ലി​യ​ ​തി​രി​ച്ച​ടി​ ​നേ​രി​ട്ടു.​ ​അ​തോ​ടെ​ ​വി​മ​ത​ശ​ബ്ദം​ ​കൂ​ടു​ത​ൽ​ ​ക​രു​ത്താ​ർ​ജ്ജി​ച്ചു.​ ​നെ​ഹ്റു​ ​-​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​കു​ടും​ബാ​ധി​പ​ത്യം​ ​അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ് ​ഇ​പ്പോ​ൾ​ ​വി​മ​ത​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.​ ​അ​വ​ർ​ക്ക് ​ബി.​ജെ.​പി​യു​ടെ​ ​പ​രോ​ക്ഷ​ ​പി​ന്തു​ണ​യു​മു​ണ്ട്.​ ​എ​ന്നാ​ൽ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്നൊ​ഴി​വാ​കാ​ൻ​ ​സോ​ണി​യ​ഗാ​ന്ധി​ ​ത​യ്യാ​റ​ല്ല.​ ​മ​റ്റാ​ർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും​ ​അ​ധി​കാ​രം​ ​വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ​ ​രാ​ഹു​ലോ​ ​പ്രി​യ​ങ്ക​യോ​ ​ഒ​രു​ക്ക​വു​മ​ല്ല.​ ​അ​തി​നി​ടെ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ ​സേ​വി​ക്കാ​ൻ​ ​റോ​ബ​ർ​ട്ട് ​വാ​ദ്ര​ ​കൂ​ടി​ ​ത​യ്യാ​റാ​യി​ ​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു.
കു​ടും​ബാ​ധി​പ​ത്യം​ ​അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാ​ൻ​ ​ഒ​രു​കാ​ല​ത്തും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​ക​ഴി​യി​ല്ല.​ ​ഒ​രു​കാ​ല​ത്ത് ​ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ​ ​കു​ടും​ബാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ​ ​വി​മ​ർ​ശി​ച്ചി​രു​ന്ന​ ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​നേ​താ​ക്ക​ൾ​ ​കൂ​ടി​യും​ ​അ​വ​ര​വ​രു​ടെ​ ​മ​ക്ക​ളെ​യും​ ​പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും​ ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ലി​റ​ക്കി​ ​രാ​ജ്യ​സേ​വ​ന​ത്തി​ന് ​പ്രാ​പ്ത​രാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.​ ​ചൗ​ധ​രി​ ​ച​ര​ൺ​സിം​ഗും​ ​മു​ലാ​യം​ ​സിം​ഗ് ​യാ​ദ​വും​ ​ലാ​ലു​പ്ര​സാ​ദ് ​യാ​ദ​വും​ ​ശ​ര​ത്പ​വാ​റും​ ​പ്ര​കാ​ശ് ​സിം​ഗ് ​ബാ​ദ​ലും​ ​ക​രു​ണാ​നി​ധി​യു​മൊ​ക്കെ​ ​ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ.​ ​അ​വി​വാ​ഹി​ത​യാ​യ​ ​മ​മ​താ​ ​ബാ​ന​ർ​ജി​ ​അ​ന​ന്ത​ര​വ​നാ​യ​ ​അ​ഭി​ഷേ​ക് ​ബാ​ന​ർ​ജി​യെ​യാ​ണ് ​അ​ന​ന്ത​രാ​വ​കാ​ശി​യാ​ക്കി​ ​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​ത്.
നെ​ഹ്റു​ ​-​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ​ ​നീ​രാ​ളി​പ്പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ​ഒ​രി​ക്ക​ലും​ ​മോ​ച​ന​മി​ല്ല.​ ​രാ​ഹു​ൽ​ഗാ​ന്ധി​ ​ഇ​ട്ടെ​റി​ഞ്ഞ് ​പോ​യാ​ൽ​ ​പ്രി​യ​ങ്കാ​ഗാ​ന്ധി​ ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കും. അ​വ​ർ​ക്കു​ ​ശേ​ഷം​ ​റെ​യ്‌​ഹാ​ൻ​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ​ ​ഭാ​ഗ​ധേ​യ​ത്വം​ ​നി​ർ​ണ​യി​ക്കും.​ ​മു​ഗ​ൾ​ ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ​ ​അ​വ​സാ​ന​ ​ദി​ന​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ​ ​ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ​ ​അ​വ​സ്ഥ​ ​അ​നു​സ്മ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്.​ ​അ​പ്രാ​പ്‌​ത​രാ​യ​ ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും​ ​ഉ​പ​ജാ​പ​ക​രും​ ​കൊ​ട്ടാ​രം​ ​വി​ദൂ​ഷ​ക​രും​ ​ചേ​ർ​ന്നു​ ​ന​ട​ത്തു​ന്ന​ ​അ​സം​ബ​ന്ധ​ ​നാ​ട​കം​ ​ത​ന്നെ.​ ​ഗോ​പാ​ല​കൃ​ഷ്‌​ണ​ ​ഗോ​ഖ്‌​ലെ​യും​ ​ബാ​ല​ഗം​ഗാ​ധ​ര​ ​തി​ല​ക​നും​ ​മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യു​മൊ​ക്കെ​ ​ന​ട്ടു​വ​ള​ർ​ത്തി​യ​ ​മ​ഹാ​വൃ​ക്ഷം​ ​ഇ​പ്പോ​ൾ​ ​ഇ​ത്തി​ക്ക​ണ്ണി​ ​ക​യ​റി​യ​ ​മാ​വു​പോ​ലെ​ ​ഉ​ണ​ങ്ങി​ ​ന​ശി​ക്കു​ക​യാ​ണ്.​ ​ക​ഷ്ട​മെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ​ ​എ​ന്തു​ ​പ​റ​യാ​ൻ!