കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ​ ന​വോ​ത്ഥാ​ന​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​ ​ത​മ​സ്‌​കരി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത​ ​സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ൾ​ ​സ​മ്മാ​നി​ച്ച​ ​ക​ർ​മ​യോ​ഗി​യാ​ണ് ​മ​ന്ന​ത്ത് ​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ.​ ​സ​മു​ദാ​യ​പ​രി​ഷ്‌​ക​ർ​ത്താ​വും​ ​സാ​മൂ​ഹി​ക​വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന്റെ​ ​ചാ​ല​ക​ശ​ക്തി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം. ഇ​ന്ത്യ​ൻ​ ​ദേ​ശീ​യ​പ്ര​സ്ഥാ​നം​ ​ഉ​യ​ർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച​ ​'​ക്ഷേ​മ​രാ​ജ്യം​" ​എ​ന്ന​ ​സ​ങ്ക​ല്പം​ ​യാ​ഥാ​ർ​ത്ഥ്യ​മാ​ക്കാ​ൻ​ ​ആ​ദ്യ​ന്തം​ ​യ​ത്നി​ച്ച​ ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​നാ​യ​ക​രി​ൽ​ ​പ്ര​മു​ഖ​നാ​ണ് ​മ​ന്ന​ത്തു​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ. ആ​ധു​നി​ക​ ​കേ​ര​ള​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​സൃ​ഷ്ടി​യി​ൽ​ ​നി​ർ​ണാ​യ​ക​ ​പ​ങ്കു​വ​ഹി​ക്കു​ക​യും​ ​ഒ​ട്ടേ​റെ​ ​ച​രി​ത്ര​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ​കാ​ര​ണ​ഭൂ​ത​നാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും​ ​ചെ​യ്ത​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ​ ​സാ​മൂ​ഹി​ക​-​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ ​ച​രി​ത്രം​ ​ഗ​തി​മാ​റ്റി​വി​ടു​ന്ന​തി​ൽ​ ​സു​പ്ര​ധാ​ന​ ​പ​ങ്കു​വ​ഹി​ച്ചു. സ്വ​ന്തം​ ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ​ ​ന​വീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നും​ ​പു​രോ​ഗ​തി​ക്കു​മൊ​പ്പം​ ​ഇ​ത​ര​സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​താ​ത്‌​പ​ര്യ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നും​ ​രാ​ജ്യ​ശ്രേ​യ​സി​നും​ ​വേ​ണ്ടി​ ​നി​താ​ന്ത​ ​ജാ​ഗ്ര​ത​പു​ല​ർ​ത്തി​യ​ ​മ​ന്നം​ ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​നേ​ട്ട​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​ ​സ​മു​ദാ​യ​താ​ത്‌പര്യ​ങ്ങ​ളെ​ ​ബ​ലി​കൊ​ടു​ക്കാ​നോ​ ​സ​മു​ദാ​യ​സം​ഘ​ട​ന​യെ​ ​ചൂ​ഷ​ണം​ ​ചെ​യ്യാ​നോ​ ​മു​തി​ർ​ന്നി​ല്ല.​ ​സ​ർ​വ​സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളും​ ​സൗ​ഹാ​ർ​ദ്ദ​ത്തോ​ടെ​ ​സ​ഹ​ക​രി​ച്ചും​ ​സ​ഹാ​യി​ച്ചും​ ​സ്‌​നേ​ഹി​ച്ചും​ ​ക​ഴി​യു​ന്ന​ ​കേ​ര​ള​മാ​ണ് ​മ​ന്നം​ ​സ്വ​പ്നം​ ​ക​ണ്ട​ത്.

ഗോ​പാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​ഗോ​ഖ​ലെ​ 1905​-​ൽ​ ​രൂ​പം​ ​ന​ൽ​കി​യ​ ​സെ​ർ​വ​ന്റ്സ് ​ഓ​ഫ് ​ഇ​ന്ത്യ​ ​സൊ​സൈ​റ്റി യു​ടെ​ ​മാ​തൃ​ക​യി​ൽ​ ​നാ​യ​ർ​ ​സ​മു​ദാ​യ​ ​ഭൃ​ത്യ​ജ​ന​സം​ഘം​ ​എ​ന്ന​ ​പേ​രി​ലാ​ണ് ​മ​ന്നം​ ​നാ​യർ സ​ർ​വീ​സ് ​സൊ​സൈ​റ്റി​ക്ക് ​രൂ​പം​ ​ന​ൽ​കി​യ​ത്.​ 1914​ ​ഒ​ക്‌​ടോ​ബ​ർ​ 31​-​ന് ​മ​ന്ന​ത്തു​ ​ഭ​വ​ന​ത്തി​ന്റെ പൂ​മു​ഖ​ത്ത് ​മ​ന്ന​ത്ത് ​പാ​ർ​വ​തി​യ​മ്മ​ ​കൊ​ളു​ത്തി​വച്ച​ ​നി​ല​വി​ള​ക്കി​നു​ ​മു​ന്നി​ൽ​ ​മ​ന്ന​വും​ ​കേ​ള​പ്പ​ജി​യു മു​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള​ ​പ​തി​നാ​ല് ​യു​വാ​ക്ക​ൾ​ ​സ​മു​ദാ​യ​ക്ഷേ​മ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​ ​ജീ​വി​ത​കാ​ലം​ ​മു​ഴു​വൻ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​മെ​ന്ന് ​പ്ര​തി​ജ്ഞ​യെ​ടു​ത്താ​ണ് ​സം​ഘം​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​മാ​രം​ഭി​ച്ച​ത്.​ ​സ​ത്യ​വാ​ച​ക​ത്തി​ലെ അ​ടു​ത്ത​ ​വാ​ക്യം​ ​ഇ​താ​ണ് ​അ​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള​ ​പ​രി​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​ഇ​ത​ര​ ​സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ​ക്ഷോ​ഭ​ക​ര​മായ യാ​തൊ​രു​ ​പ്ര​വൃ​ത്തി​യും​ ​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത​ല്ല.

ആ​ധു​നി​ക​ ​കേ​ര​ള​ ​ച​രി​ത്ര​വും​ ​നാ​യ​ർ​ ​സ​ർ​വീ​സ് ​സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ​ ​ച​രി​ത്ര​വും​ ​പ​ര​സ്പ​ര​പൂ​ര​ക​മാ​ണ്.​ ​അ​ന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളും​ ​അ​നാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളും​ ​നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്ന​ ​കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​നാ​യ​ർ​ ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തെ​ ​മോ​ചി​പ്പി​ക്കാ​നും​ ​പു​തി​യ​ ​സ​മൂ​ഹ​സൃ​ഷ്ടി​ക്ക് ​തു​ട​ക്കം​കു​റി​ക്കാ​നും​ ​ക​ഴി​ഞ്ഞ​താ​ണ് ​മ​ന്ന​ത്തു​ ​പ​ത്മ​നാ​ഭ​നെ​ ​സ​മു​ദാ​യാ​ചാ​ര്യ​നാ​ക്കി​യ​ത്. സാ​മൂ​ഹി​ക​ ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​ത്തി​നും​ ​സ​മു​ദാ​യ​പു​രോ​ഗ​തി​ക്കും​ ​രാ​ജ്യ​ശ്രേ​യ​സി​നും​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​തു​ല്യ​പ്രാ​ധാ​ന്യം​ ​ന​ൽ​കി.​ ​അ​ത് ​കേ​ര​ള​ ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലെ​ ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​ ​പ്ര​ക്രി​യ​യ്ക്ക് ​ആ​ക്കം​ ​കൂ​ട്ടി.

തീ​ണ്ട​ലും​ ​തൊ​ടീ​ലും​കൊ​ണ്ട് ​ഭ്രാ​ന്താ​ല​യ​മെ​ന്നു​ ​വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ​ ​മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ​ ​അ​നു​ഗ്ര​ഹ​ത്തോ​ടെ​ ​ന​ട​ത്തി​യ​ ​അ​യി​ത്തോ​ച്ചാ​ട​ന​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​ന​ൽ​കി​യ​ ​ഉ​ൽ​പ്പ​തി​ഷ്ണു​വാ​യി​രു​ന്നു​ ​മ​ന്ന​ത്തു​ ​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ.​ ​ത​ന്റെ​ ​പേ​രി​നൊ​പ്പ​മു​ള്ള​ ​വാ​ലു​മു​റി​ച്ചാ​ണ് ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​പ്ര​തി​ബ​ദ്ധ​ത​ ​വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യ​ത്.​ ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​നു​ള്ളി​ലെ​ ​അ​നാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളും​ ​അ​ന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളും​ ​ഇ​ല്ലാ​താ​ക്കാ​നു​ള്ള​ ​ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​വും​ ​അ​വ​കാ​ശ​വും​ ​അ​ത​തു​ ​സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​ണെ​ന്ന് ​വാ​ദി​ക്കു​ക​യും​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു. ല​ളി​ത​ജീ​വി​തം​ ​ജീ​വി​ത​വ്ര​ത​മാ​ക്കി​യ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​നാ​യ​ർ​ ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ​ ​അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ​നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്ന​ ​ദാ​യ​ക്ര​മ​ങ്ങ​ൾ,​ ​മ​രു​മ​ക്ക​ത്താ​യം,​ ​അ​മി​ത​വ്യ​യ​ ​ഹേ​തു​ക്ക​ളാ​യ​ ​ആ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ൾ,​ ​ആ​ർ​ഭാ​ടം, അ​നാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ൾ,​ ​സം​ബ​ന്ധം,​ ​ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള​ ​ചൂ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ ​എ​ന്നി​വ​യ്‌​ക്കെ​തി​രെ​ ​സ​മു​ദാ​യാം​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​ശ്ര​ദ്ധ​യു​ണ​ർ​ത്തു​ക​യും​ ​അ​വ​ ​നി​ർ​മാ​ർ​ജ​നം​ ​ചെ​യ്യാ​ൻ​ ​നേ​തൃ​ത്വം​ ​ന​ൽ​കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു. ച​രി​ത്ര​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ​ ​വൈ​ക്കം​ ​സ​ത്യാ​ഗ്ര​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​ഭാ​ഗ​മാ​യി​ 1924​-​ൽ​ ​തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​ക്ക് ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​ന​യി​ച്ച​ ​സ​വ​ർ​ണ​ ​കാ​ൽ​ന​ട​ജാ​ഥ​ ​പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്‌​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ ​ഒ​രു​ ​വ​ലി​യ​ ​വി​ഭാ​ഗം​ ​പി​ന്നാ​ക്ക സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​ന്യാ​യ​മാ​യ​ ​അ​വ​കാ​ശ​വും​ ​വി​ശ്വാ​സ​വും​ ​സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ​ ​വേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു.​ ​അ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്ക് ​വ​ഴി​ന​ട​ക്കാ​നു​ള്ള​ ​അ​വ​കാ​ശം​ ​ന​ല്ക​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് 28,000​ ​പേ​ർ​ ​ഒ​പ്പി​ട്ട​ ​ഭീ​മ​ഹ​ർ​ജി​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​റാ​ണി​ ​ല​ക്ഷ്മീ​ഭാ​യി​ക്ക് ​ന​ൽ​കി.

1959​ ​മേ​യ് ​ഒ​ന്നി​ന് ​ച​ങ്ങ​നാ​ശേ​രി​യി​ൽ​ ​മ​ന്ന​ത്തു​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ന്റെ​ ​അ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​ത​യി​ൽ​ ​ന​ട​ന്ന​ ​സ​ർ​വ​മ​ത​ ​സ​മു​ദാ​യ​ ​സ​മ്മേ​ള​നം​ ​സാ​മൂ​ഹി​ക​ ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​നി​ർ​ണാ​യ​ക​ ​വ​ഴി​ത്തി​രി​വാ​യി​ ​മാ​റി. ഗു​രു​വാ​യൂ​ർ​ ​സ​ത്യാ​ഗ്ര​ഹ​ക​മ്മി​​റ്റി​യു​ടെ​ ​ക​ൺ​വീ​ന​റാ​യി​രു​ന്നു​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം.​ ​അ​യി​ത്തോ​ച്ചാ​ട​ന​ത്തി​നും ക്ഷേ​ത്ര​പ്ര​വേ​ശ​ന​ത്തി​നും​ ​വേ​ണ്ടി​ ​പ​ട​ന​യി​ക്കു​ക​ ​മാ​ത്ര​മ​ല്ല,​ ​അ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്ക് ​പ്ര​വേ​ശ​നം​ ​അ​നു​വ​ദി​ക്കാ​ത്ത​ ​ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​താ​ൻ​ ​ക​യ​റു​ക​യി​ല്ലെ​ന്ന് ​ദൃ​ഢ​പ്ര​തി​ജ്ഞ​യെ​ടു​ക്കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു​.​ ​എ​ല്ലാ​ ​ജാ​തി​മ​ത​സ്ഥ​രേ​യും​ ​ത​ന്റെ​ ​വീ​ട്ടി​ൽ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​ഒ​പ്പ​മി​രു​ത്തി​ ​ഭ​ക്ഷ​ണം​ ​ക​ഴി​ക്കു​ക​യും​ ​തു​ല്യ​ത​യോ​ടെ​ ​പെ​രു​മാ​റു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് ​ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. വാ​ഗ്മി,​ ​സം​ഘാ​ട​ക​ൻ,​ ​അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​ൻ,​ ​അ​ദ്ധ്യാ​പ​ക​ൻ,​ ​എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ൻ​ ​എ​ന്നീ​ ​നി​ല​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം​ ​വ്യ​ക്തി​മു​ദ്ര​ ​പ​തി​പ്പി​ച്ച​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​നി​ര​വ​ധി​ ​സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ൾ​ ​പ​ടു​ത്തു​യ​ർ​ത്തി.​ ​അ​വ​യ്‌​ക്ക് ​പി​ന്നി​ൽ​ ​ക​ഠി​നാ​ദ്ധ്വാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും​ ​നി​സ്വാ​ർ​ത്ഥ​ത​യു​ടേ​യും​ ​ച​രി​ത്ര​മു​ണ്ട്.​ ​പി​ന്നാ​ക്ക സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​പെ​ട്ട​ ​കോ​ടി​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ​അ​റി​വി​ന്റെ​ ​വെ​ളി​ച്ചം പ​ക​ർ​ന്നു​ന​ല്കി​യ​ ​എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്.​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ ​ശൃം​ഖ​ല​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​ ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മേ​ഖ​ല​യു​ടെ​ ​വ​ള​ർ​ച്ച​യ്ക്ക് ​ന​ല്കി​വ​രു​ന്ന​ ​സം​ഭാ​വ​ന​ ​അ​ഗ​ണ്യ​മാ​ണ്.

നാ​യ​ർ​ ​സ​ർ​വീ​സ് ​സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ​ ​ആ​ദ്യ​ത്തെ​ ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​സ്ഥാ​പ​ന​മാ​യ​ ​ക​റു​ക​ച്ചാൽ എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്.​സ്‌​കൂ​ളി​ന്റെ​ ​നി​ർ​മ്മാ​ണ​ത്തി​നാ​യി​ ​അ​നു​ഭ​വി​ച്ച​ ​ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ൾ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​'​ജീ​വി​ത​സ്മ​ര​ണ​ക​ൾ​"​ ​എ​ന്ന​ ​പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ​ ​പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്.​ ​ഒ​രു​ ​രൂ​പ​ ​പോ​ലും​ ​കൈ​വ​ശ​മി​ല്ലാ​തെ​ ​ആ​രം​ഭി​ച്ച​ ​സ്‌​കൂ​ളി​ന്റെ​ ​നി​ർ​മ്മാ​ണം​ ​ഓ​രോ​ ​വ്യ​ക്തി​ക​ളി​ൽ​ ​നി​ന്നും​ ​സം​ഭാ​വ​ന​ ​പി​രി​ച്ചാ​ണ് ​ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. മു​പ്പ​ത്തി​നാ​ലു​വ​ർ​ഷം​ ​എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സി​ന്റെ​ ​നേ​തൃ​രം​ഗ​ത്ത് ​പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​സം​ഘ​ട​ന​യു​മാ​യു​ള്ള​ ​ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​ബ​ന്ധം​ ​വേ​ർ​പെ​ടു​ത്തി​യ​ ​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​രം​ഗ​ത്തേ​ക്ക് ​പ്ര​വേ​ശി​ച്ച​തും​ ​സ്റ്റേ​റ്റ് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​ന​ട​ത്തി​യ​ ​ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദ​പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​ന്റെ​ ​മു​ന്ന​ണി​പ്പോ​രാ​ളി​യാ​യി​ ​മാ​റി​യ​തും.​ ​സി.​പി​യു​ടെ​ ​ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നെ​തി​രെ​ ​പ​ട​പൊ​രു​താ​നാ​യി​ ​രം​ഗ​ത്തി​റ​ങ്ങി​യ​ ​മ​ന്ന​ത്തി​നെ​ ​മു​തു​കു​ള​ത്തു​ചേ​ർ​ന്ന​ ​സ്റ്റേ​റ്റ് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ​യോ​ഗ​ത്തി​ൽ​ ​ചെ​യ്ത​ ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ​ ​പേ​രി​ൽ​ ​അ​റ​സ്റ്റ് ​ചെ​യ്‌​ത് ​തു​റു​ങ്കി​ല​ട​ച്ചു.​ ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​ന​ന്ത​ര​വും​ ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ​ ​ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ ​പ്ര​വ​ണ​ത​ക​ൾ​ ​ത​ല​പൊ​ക്കി​യ​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ​ ​മ​ന്നം​ ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നി​റ​ങ്ങി.

ആ​ദ്യ​ ​കമ്മ്യൂണി​സ്റ്റ് ​സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്റെ​ ​ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​വി​രു​ദ്ധ​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രെ​ ​ന​ട​ന്ന​ ​വി​മോ​ച​ന​സ​മ​ര​ത്തി​ൽ​ ​മു​ൻ​നി​ര​നാ​യ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം.​ 1959​-​ജൂലായിൽ​ ​അ​ങ്ക​മാ​ലി​യി​ൽ​ ​നി​ന്നാ​രം​ഭി​ച്ച​ ​ജാ​ഥ​യെ​ ​രാ​ജ്ഭ​വ​ന​ി​ലേ​ക്കു​ ​ന​യി​ച്ച​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​'സെ​ൽ​ഭ​ര​ണ​"​ത്തി​നെ​തി​രെ​ ​ന​ട​ത്തി​യ​ ​സിം​ഹ​ഗ​ർ​ജ​നം​ ​കേ​ര​ള​ച​രി​ത്ര​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ​ ​മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചു. പ്രാ​യ​പൂ​ർ​ത്തി​ ​വോ​ട്ട​വ​കാ​ശ​പ്ര​കാ​രം​ ​തി​രു​വി​താം​കൂ​റി​ൽ​ ​ആ​ദ്യ​മാ​യി​ ​ന​ട​ന്ന​ ​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ ​പ​ത്ത​നം​തി​ട്ട​ ​ന​ി​യോ​ജ​ക​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ​വി​ജ​യി​ച്ച​ ​മ​ന്നം​ ​നി​യ​മ​സ​ഭാ​സാ​മാ​ജി​ക​നെ​ന്ന​ ​നി​ല​യി​ലും​ ​ക​ഴി​വു​ക​ൾ​ ​തെ​ളി​യി​ച്ചു.​ 1949​-​ൽ​ ​രൂ​പീ​ക​രി​ച്ച​ ​തി​രു​വി​താം​കൂ​ർ​ ​ദേ​വ​സ്വം​ ​ബോ​ർ​ഡി​ന്റെ​ ​പ്ര​ഥ​മ​ ​പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​ ​ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തി​നും​ ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു​മാ​യി​ ​ഒ​ട്ടേ​റെ​ ​പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ​ക്ക് ​തു​ട​ക്കം​ ​കു​റി​ച്ചു. 'പ്ര​തി​ബ​ദ്ധ​ത​യു​ള്ള​ ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​നും​ ​സാ​മൂ​ഹി​ക​ ​പ​രി​ഷ്‌​ക​ർ​ത്താ​വും​"​ ​എ​ന്നാ​ണ് പ​ണ്ഡി​റ്റ് ​ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ​ ​നെ​ഹ്റു​ ​മ​ന്ന​ത്തെ​ ​വ​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​ത്.​ 1960​-​ൽ​ ​പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​ ​ശ​താ​ഭി​ഷേ​കോ​പ​ഹാ​ര​ത്തി​ൽ​ ​കെ.​പി.​ ​കേ​ശ​വ​മേ​നോ​ൻ​ ​മ​ന്ന​ത്തെ​ ​വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​ത് ​ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്:​ ​ത​ന്റെ​ ​ഉ​ത്സാ​ഹം​ ​സ​ഹ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ​ക്ക് ​പ​ക​ർ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്ത് ​അ​വ​രെ​ ​ഉ​ത്സാ​ഹ​ഭ​രി​ത​രും​ ​ക​ർ​മ​നി​ര​ത​രു​മാ​ക്കാ​നു​ള്ള​ ​മ​ന്ന​ത്തി​ന്റെ​ ​സ​ഹ​ജ​മാ​യ​ ​ക​ഴി​വാ​ണ് ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​ ​ഉ​ന്ന​തി​ക്കു​ള്ള​ ​പ്ര​ധാ​ന​ ​കാ​ര​ണം. മ​ന്ന​ത്തു​ ​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ന്റെ​ ​ക​ർ​മ്മ​നി​ര​ത​മാ​യ​ ​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ​ ​മു​ന്നോ​ട്ടു​ ​നീ​ങ്ങി​യ​ ​നാ​യ​ർ​ ​സ​ർ​വീ​സ് ​സൊ​സൈ​റ്റി​ ​ഇ​ന്ന് ​കെ​ട്ടു​റ​പ്പു​ള്ള​ ​സം​ഘ​ട​ന​യാ​യി​ ​അ​വ​ഗ​ണി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത​ ​ശ​ക്തി​യാ​യി​ ​പ​ട​ർ​ന്നു​ ​പ​ന്ത​ലി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.​ ​അ​ന്യാ​ദൃ​ശമാ​യ​ ​ഇ​ച്ഛാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ​യും​ ​ക​ർ​മ്മ​കു​ശ​ല​ത​യു​ടെ​യും​ ​പ്ര​തീ​ക​മാ​യി തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​മൂ​ന്ന് ​വ​ർ​ഷ​ത്തെ​ ​ജീ​വി​തം​ ​സാ​ർ​ത്ഥ​ക​മാ​ക്കി​യ​ ​മ​ന്ന​ത്തു​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ​ ​ഏ​ഴ് ​പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​കാ​ലം​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ​ ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​ ​ച​രി​ത്ര​ത്തോ​ടൊ​പ്പം​ ​സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യും​ ​സ്വ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലൂ​ടെ​ ​ച​രി​ത്രം​ ​സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു.​ ​ആ​ ​ക​ർ​മ​യോ​ഗി​യു​ടെ​ ​കാ​ൽ​പ്പാ​ടു​ക​ൾ​ ​വ​രും​ ​ത​ല​മു​റ​ക​ൾ​ക്ക് ​വ​ഴി​കാ​ട്ടി​യാ​വും.

(മു​ൻ​ ​ഡെ​പ്യൂട്ടി​ ​സ്പീ​ക്ക​റാണ് ലേഖകൻ )