നമ്മുടെ ജീവി​തത്തെ സാർത്ഥ​ക​മായി മുന്നോട്ടു നയി​ക്കു​ന്ന​തെന്ത് എന്ന് ചോദി​ച്ചാൽ അതിനു എന്ത് ഉത്ത​ര​മാകും ഒരാൾ നല്കുക? നിശ്ച​യ​മായും ഈ ചോദ്യ​ത്തിനു നല്ക​പ്പെ​ടുന്ന ഉത്ത​ര​ങ്ങൾക്ക് സമാ​ന​ത​യു​ണ്ടാ​വില്ല എന്നതു സുനി​ശ്ചി​ത​മാ​ണ്. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ഓരോ​രു​ത്തരും അവ​ര​വ​രുടെ ചിന്ത​യു​ടെയും ഭാവ​ന​യു​ടെയും പ്രവൃ​ത്തി​യു​ടെയും മണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളിൽ നിന്നു​കൊ​ണ്ടാവും ഉത്തരം പറ​യു​ക. ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തിനു ഒരു വിദ്യാർത്ഥി​യു​ടെയും ഒരു ഉദ്യോ​ഗാർത്ഥി​യു​ടെയും ഒര​ദ്ധ്യാ​പ​ക​ന്റെയും ഒരെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ന്റെയും ചിന്തയും ഭാവ​നയും വ്യത്യ​സ്ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ക​യാൽ അവ​രുടെ ഉത്ത​രങ്ങളെല്ലാം വ്യത്യ​സ്ത​മാ​യി​രി​ക്കും. ഇതു​പോലെ തന്നെ​യാവും മറ്റു മണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളിൽ വ്യാപ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെയും ഉത്ത​ര​ങ്ങൾ.

ഇവിടെ ചോദ്യം ഒന്നാ​ണെ​ങ്കിലും അതി​നുള്ള ഉത്ത​ര​ങ്ങൾ പല​താ​ണ്. ഈ പല​തിൽ ഏതാണു ശരി​യു​ത്തരം എന്ന് എങ്ങ​നെ​യാണ് അറി​യുക? ഏതാ​യാലും അത​റി​യു​ന്ന​വ​നാണു ജീവി​തത്തെ സ്വയം ക്രമീ​ക​രി​ക്കാനും നേരായ മാർഗ്ഗ​ത്തി​ലൂടെ നയി​ക്കാനും ലക്ഷ്യസ്ഥാനത്തെ പ്രാപി​ക്കാനും നിർവൃതി അനു​ഭ​വി​ക്കാനും സാധി​ക്കു​ന്ന​ത്. സ്ഥാന​മാ​ന​ങ്ങളും വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ​യോ​ഗ്യ​ത​കളും സാമ്പ​ത്തിക നില​വാ​ര​ങ്ങളും ഏതെ​ങ്കിലും വിധത്തിൽ ഈ ഉത്ത​ര​ത്തിനു അടി​സ്ഥാ​ന​മാ​കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ ആ ഉത്ത​ര​ത്തിനു ഒരി​ക്ക​ലു​മൊരു സ്ഥിരത ഉണ്ടാ​വു​ക​യി​ല്ല. കുഞ്ഞു​ങ്ങൾ വള​രു​ന്നതിന​നു​സ​രിച്ച് കളി​പ്പാ​ട്ട​ങ്ങൾ മാ​റ്റു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​യി​രിക്കും ഇത്. അതി​നാൽ ഒരു കാര്യം ഇവിടെ ശ്രദ്ധേയ​മാ​യി​ത്തീ​രേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. അതാ​യത് ജീവി​തത്തെ മുന്നോട്ടു നയി​ക്കു​ക​യെ​ന്നാൽ അത് ശാന്തി​യി​ലേ​ക്കുള്ള, ശ്രേയസിലേ​ക്കുള്ള, വിജ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള സംതൃ​പ്തി​യി​ലേ​ക്കുള്ള പ്രയാ​ണ​മായിരി​ക്ക​ണം. ഇതൊന്നും വിചാരം ചെയ്യാ​തെ​യുള്ള മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കൽ വ്യർത്ഥ​മാ​ണ്. അർത്ഥ​മു​ണ്ടാ​കു​മ്പോ​ഴാണു വാക്കു​കൾക്ക് ഹൃദ​യവും ആകാ​ശ​വു​മു​ണ്ടാ​കു​ന്നത് എന്നതു​പോലെ ജീവി​ത​ത്തിനു അർത്ഥ​മു​ണ്ടാ​കു​മ്പോ​ഴാണ് അത് ധന്യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​ത്.

എന്നാൽ ഇന്നു അധി​ക​മാ​ളു​കളും ജീവി​ത​ത്തിനു അർത്ഥ​മു​ണ്ടാ​കു​ന്നത് 'അർത്ഥ​ലാഭം' ഉണ്ടാ​കു​മ്പോ​ഴാ​ണെന്നു ധരി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഈ അർത്ഥ​ലാ​ഭ​ത്തിനു ധന​ലാഭം എന്നാ​ണർത്ഥം. ധന​ലാഭം അനർത്ഥ​ത്തിനു കാര​ണ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന വലി​യൊരു ഇന്ധ​ന​മാണെന്നു ഓർക്കു​ന്ന​വർ നന്നേ കുറ​യും. അത​റി​യു​ന്ന​വർ ഏറി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ പല​രു​ടെയും ജീവി​ത​ത്തിലെ ഇരു​ളു​കൾ അക​ന്നു​പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഈ പ്രകൃ​തി​യിൽ മനു​ഷ്യ​നൊ​ഴി​കെ​യുള്ള എല്ലാ പ്രപ​ഞ്ച​ജാ​ല​ങ്ങളും അവ​യുടെ ജീവി​തത്തെ മുന്നോട്ടു നയി​ക്കു​ന്നത് പ്രകൃ​തി​ക്കു വിധേയമാ​യി​ട്ടാണ്. കാരണം അവയ്ക്കു പ്രകൃ​തിയെ ലംഘി​ക്കാ​നറി​യി​ല്ല. പ്രകൃ​തിയെ അനു​സ​രി​ക്കാനേ അറി​യൂ. അവ​യുടെ ജീവി​ത​ത്തിനു ആധാ​ര​മാ​യി​രി​ക്കുന്ന ഈ അർത്ഥം അവയ്ക്കു പകർന്നു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ളതും ഈ പ്ര​കൃതിയെന്ന മഹർഷി​യാണ്. എന്നാൽ അതേ പ്രകൃ​തി​യിൽ ജീവി​ക്കുന്ന മനു​ഷ്യൻ തനി​ക്ക​നു​കൂ​ല​മായ ഒരു പ്രകൃ​തിയെ സൃഷ്ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​നാണ് ആഗ്ര​ഹി​ക്കുന്നതും പരി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തും. ഇത് പ്രകൃ​തി​യുടെ അർത്ഥത്തെ ലംഘി​ക്ക​ലാ​ണ്. കാരണം ഒരു ജീവി​ത​ത്തിന്റെ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​ക​ലി​നാ​വ​ശ്യ​മായ വിഭ​വ​ങ്ങൾ എന്തെ​ല്ലാ​മാണോ അതെല്ലാം നമുക്ക് ഈ പ്രകൃതി തന്നെ ഇണ​ക്കി​ത്ത​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്. അവയെ വേണ്ടുംവിധം ഒരു​ക്കി​യെ​ടു​ക്കാനും പര​സ്പരം വിനി​മയം ചെയ്യാനും മാത്രം നമ്മ​ള​റി​ഞ്ഞാൽ മതി. പക്ഷേ അതി​നുള്ള ക്ഷമ നമു​ക്കി​ല്ല.

പ്രകൃതി നമുക്കു നല്കിയ ഏറ്റവും വലിയ ശേഷിയെന്നത് ക്ഷമിക്കാ​നുള്ള ശേഷി​യാ​ണ്. ഉള്ള​തി​നെ​യെല്ലാം എത്ര ക്ഷമ​യോ​ടെ​യാണ് പ്രകൃതി പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു നിരീ​ക്ഷി​ച്ചാൽ നമ്മുടെ ജീവി​തത്തെ സാർത്ഥ​ക​മായി മുന്നോട്ടു നയി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തെന്ന ചോദ്യ​ത്തിനു ഒരേ​യൊരു ഉത്ത​രമുണ്ടാകും. അത് ക്ഷമ​യാ​ണ്. എന്തെ​ന്നാൽ ക്ഷമ​യേ​ക്കാൾ വലിയ ത്യാഗ​മി​ല്ല. ക്ഷമ​യേ​ക്കാൾ വലിയ സ്‌നേഹ​മി​ല്ല. ക്ഷമ​യേ​ക്കാൾ വലിയ വിവേ​ക​മി​ല്ല. ക്ഷമ​യാണു മറ​ക്കു​വാനും പൊറു​ക്കു​വാനും നമ്മെ പ്രാപ്ത​നാ​ക്കു​ന്ന​ത്. ക്ഷമ​യിൽ നിന്നാണ് ശാന്തി​യുടെ കവാടം ഒരു പൂവിതൾപോലെ തുറ​ന്നു​വ​രു​ന്ന​ത്.
ക്ഷമി​ക്കു​ന്ന​വ​നേ​ക്കാൾ വലിയ ജ്ഞാനി​യി​ല്ല. ക്ഷമി​ക്കാ​ത്ത​വ​നേ​ക്കാൾ വലിയ വിഡ്ഢി​യു​മി​ല്ല. കാരണം ക്ഷമി​ക്കാ​ത്ത​വന്റെ മനസ് നിമി​ഷം​പ്രതി വിറ​കെ​രി​യും​ പോലെ സ്വയം നീറി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഒരു മനു​ഷ്യ​നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കേണ്ട എല്ലാ ഗുണ​ഗണങ്ങളും അതിൽപ്പെട്ട് ദഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അതു​കൊ​ണ്ടാണ് മറ്റു​ള്ള​വ​രുടെ ക്ഷോഭ​ത്തി​നി​ര​യായ സഹോ​ദ​രൻ അയ്യ​പ്പ​നോട് 'ക്രിസ്തു​വി​നെ​പ്പോലെ ക്ഷമി​ക്കണം' എന്നു തൃപ്പാ​ദ​ങ്ങൾ മൊഴി​ഞ്ഞ​ത്.

ഒരു നദി​യുടെ ഉത്ഭ​വ​സ്ഥാനം അതു​പോലെ നില​നി​ല്ക്കു​ന്നി​ട​ത്തോളം മാത്ര​മാണ് ആ നദിക്ക് ഒഴു​ക്കു​ണ്ടാ​വു​ന്ന​ത്. ഒഴു​ക്കാണ് ഒരു നദി​യുടെ ജീവി​തത്തെ നിർണയി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഉത്ഭ​വ​സ്ഥാ​ന​മ​റ്റു​പോ​യാൽ ആ ഒഴു​ക്ക​റ്റു​പോ​കും. ഒഴു​ക്ക​റ്റു​പോ​കുന്നതോടെ നദി നദിയല്ലാ​താ​യി​ത്തീ​രും. ഏതാണ്ട് ഇതിനു സമാ​ന​മാണു ക്ഷമയും ജീവി​തവും തമ്മി​ലുള്ള ബന്ധവും. ക്ഷമയാണ് ഒരു മനു​ഷ്യനെ ഒരു നല്ല മനു​ഷ്യ​നാ​ക്കു​ന്ന​ത്.​ എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ക്ഷ​മ​യു​ള്ള​വ​നിൽ നിന്നേ കാരു​ണ്യ​മു​ണ്ടാ​വു​ക​യു​ള്ളൂ.​ കാ​രു​ണ്യ​മു​ള്ള​വ​നിൽ നിന്നേ സ്‌നേഹ​മു​ണ്ടാ​വു​ക​യു​ള്ളൂ. സ്‌നേഹ​മു​ള​ള​വ​നിൽ നിന്നേ സ്വാത​ന്ത്ര്യവും സമ​ഭാ​വ​നയും ഉണ്ടാ​വു​ക​യു​ള്ളൂ. അതി​നാൽ ക്ഷമ​യ​റ്റു​പോ​യാൽ ഒഴു​ക്ക​റ്റു​പോ​കുന്ന ഒരു നദി​യെ​പ്പോലെ മനു​ഷ്യന്റെ സർവ​ഗു​ണ​ങ്ങളും അറ്റു​പോ​കു​മെ​ന്ന​റി​യ​ണം.

ക്ഷമ മറ​ക്കാനും പൊറുക്കാ​നു​മുള്ള വലിയ വിവേ​ക​മാണ് നമുക്ക് നല്കു​ന്ന​ത്. നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​ത​യാണ് ക്ഷമ​യുടെ ആകാ​ശം. ഗുരു​ക്ക​ന്മാർ അനു​ഭ​വി​ക്കുന്ന ആ നിഷ്‌ക​ള​ങ്കാ​കാശ​ത്തി​ലേക്ക് സാധാ​രണ മനു​ഷ്യനെ ആനയി​ക്കു​വാ​നാണ് ഗുരു​ദേ​വൻ ആഗ്ര​ഹി​ച്ച​ത്. ആ ഗുരു​ഹി​ത​ത്തിന്റെ തെളി​ഞ്ഞ ​മാ​ന​മാ​ണ്​അ​ഥവാ ഉൾപ്പൊ​രുളാണ് 'സദാ​ചാരം' എന്ന ലഘു​കൃ​തി​യിലെ ആദ്യ​പ​ദ്യ​ത്തിൽ മുഴ​ങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന​ത്.

നല്ല​തല്ലൊ​രുവൻ ചെയ്ത നല്ല​കാര്യം മറ​പ്പത്
നല്ല​ത​ല്ലാ​ത്ത​തു​ടനേ മറ​ന്നീ​ടു​ന്ന​തു​ത്ത​മം.
നമ്മുടെ ജീവി​ത​ത്തിനു ഏതെ​ങ്കിലും വിധ​ത്തിൽ നന്മ​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വിധം ഒരു നല്ല കാര്യം ചെയ്ത ഒരു​വനെ ഒരി​ക്കലും മറ​ന്നു​കൂ​ട. ഇങ്ങനെ മറ​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യെ​ന്നത് ഒരു നന്ദി​സൂ​ചകം മാത്ര​മ​ല്ല. അതു നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​ത​യുടെ ഏറ്റവും വലിയ തെളിമ കൂടി​യാണ്. എന്നാൽ അതു മറ​ക്കു​ന്നതും നല്ല​ത​ല്ലാ​ത്തവ മറ​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ന്നതും നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​ത​യുടെ ഏറ്റവും വലിയ മറ​യ​ലു​മാ​ണ്. എപ്പോ​ഴാണോ ഒരു​വൻ നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്നത് അപ്പോ​ഴാണു അവൻ ക്ഷമ​യു​ള്ള​വ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഈ ക്ഷമ​യാണ് ജീവി​തത്തെ സാർത്ഥ​ക​മാ​കും​വിധം മുന്നോട്ടു നയി​ക്കു​ന്നതെന്ന പാഠ​മാണ് ഗുരു​വിൽ നിന്നും നാമാദ്യം പഠി​ക്കേ​ണ്ട​ത്.