കാണുമ്പോൾ തന്നെ തലകറങ്ങും ഈ അഗാധ ഗർത്തം കണ്ടാൽ! റഷ്യയിൽ ഈസ്‌റ്റേൺ സൈബീരിയയിലെ 'ഡയമണ്ട് സിറ്റി ' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഭാഗത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന 'മിർ ' എന്ന ഖനിയാണ് ഇത്. ഭൂമിയിലെ ഏറ്റവും ആഴം കൂടിയ നാലാമത്തെ ഖനിയായ ഇത് ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലുതും അതുപോലെ സമ്പന്നവുമാണ്. ഏകദേശം 13 ബില്യൺ പൗണ്ട് വിലമതിക്കുന്നതാണ് ഖനി. 1,722 അടി ആഴമുള്ള ഖനിയ്ക്ക് ഒരു മൈലോളം വ്യാസമുണ്ട്.

സാമ്പത്തിക മുന്നേറ്റത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ ലോകരാജ്യങ്ങൾക്കൊപ്പം സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പേരും ഉയർന്നു വരാൻ കാരണം മിർ ഖനിയാണ്. 1957ലാണ് മിർ ഖനി നിർമിച്ചത്. സോവിയറ്റ് ശാസ്ത്രജ്ഞരാണ് ഇവിടെ വജ്രത്തിന്റെ വൻതോതിലുള്ള നിക്ഷേപം കണ്ടെത്തിയത്. 847.5 കോടിയോളം വിലമതിക്കുന്ന വജ്ര ശേഖരമാണ് മിർ ഖനിയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നത്. 1960കളിൽ 10,000,000 കാരറ്റ് വജ്രമാണ് പ്രതിവർഷം ഖനനം ചെയ്തിരുന്നത്.

1990കളിലെ സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ തകർച്ചയോടെ 2004ൽ ഖനിയിലെ പ്രവർത്തനം നിലച്ചു. എന്നാൽ, പിന്നീട് ഇവിടെ നിർമിച്ച ടണലുകളുടെ ശ്രേണി വഴി ഭൂമിയ്ക്കടിയിൽ നിന്നും വജ്രം ഖനനം ചെയ്‌തെടുക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ന് 10 ബില്യൺ പൗണ്ട് വിലമതിക്കുന്ന വജ്രമാണ് ഇവിടെ നിന്ന് പ്രതിവർഷം ലഭിക്കുന്നത്. മിർ ഖനിയ്ക്ക് മറ്റൊരു പ്രത്യേകത കൂടിയുണ്ട്. ബെർമുഡ ട്രയാംഗിളിനെ പോലെ മുകളിലൂടെ കടന്നു പോകുന്ന വസ്തുക്കളെ ആകർഷിക്കാനുള്ള കഴിവ്. ഭീമാകാരമായ മിർ ഖനിയിൽ രൂപപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന വായു ചുഴിയാണ് ഇതിന് കാരണം. ഹെലികോപ്ടറിന് പോലും ഇതിന്റെ മുകളിലൂടെ പറക്കാനാകില്ല. ഖനിയുടെ ആഴവും രൂപവുമാണ് വായു ചുഴി രൂപപ്പെടാൻ കാരണമെന്ന് ഗവേഷകർ പറയുന്നു. വായു ചുഴിയിൽ ചില ഹെലികോപ്ടറുകൾ അകപ്പെട്ടതിനെ തുടർന്ന് ഇതുവഴിയുള്ള വ്യോമപാത അടച്ചു.

അൽറോസ എന്ന റഷ്യൻ കമ്പനിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള മിർ ഖനിയിൽ നിന്നുമാണ് ലോകത്തെ നാലിലൊരു ഭാഗം വജ്രവും ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നത്. ഏഴ് മാസം നീണ്ടു നിൽക്കുന്ന ശൈത്യകാലത്ത് ഇവിടെ താപനില മൈനസ് 40 ഡിഗ്രി വരെ താഴാറുണ്ട്.