പൊ​തു​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​വും​ ​വ്യ​ക്തി​ജീ​വി​ത​വും​ ​ര​ണ്ട​ല്ല,​ ​ഒ​ന്നാ​ണെ​ന്നു​ ​കേ​ര​ള​ത്തോ​ട് ​പ​റ​ഞ്ഞ​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി.​ ​ദാ​മോ​ദ​ര​നെ​ ​പ​ല​രും​ ​മ​റ​ന്നു​ ​കാ​ണും.​ ​ഹെ​ർ​മ​ൻ​ ​ഗു​ണ്ട​ർ​ട്ടി​ന്റെ​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ൽ​ ​മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലാ​ദ്യ​മാ​യി​ ​പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി​യ​ ​രാ​ജ്യ​സ​മാ​ചാ​രം​ ​പ​ത്ര​ത്തി​ന് ​വേ​ദി​യാ​യ​ ​ത​ല​ശേ​രി​യി​ലെ​ ​ഇ​ല്ലി​ക്കു​ന്നി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ഒ​രു​ ​വി​ളി​പ്പാ​ട​ക​ലെ​യു​ള്ള​ ​പ്ര​ദേ​ശ​മാ​ണ് ​നെ​ട്ടൂ​ർ.​ ​മ​ദ്രാ​സ് ​ക്രി​സ്ത്യ​ൻ​ ​കോ​ളേ​ജി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ഫി​സി​ക്‌​സി​ൽ​ ​ബി​രു​ദം​ ​ക​ര​സ്ഥ​മാ​ക്കി​യ​ ​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി.​ ​ദാ​മോ​ദ​ര​ൻ​ ​പൊ​തു​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം​ ​ആ​രം​ഭി​ച്ച​ത്.​ ​ക്വി​റ്റ് ​ഇ​ന്ത്യാ​ ​സ​മ​ര​ത്തി​നി​ടെ​ ​അ​റ​സ്റ്റി​ലാ​യ​ ​ഇ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​ ​ര​ണ്ടു​വ​ർ​ഷം​ ​ക​ർ​ണാ​ട​ക​യി​ലെ​ ​ബെ​ല്ലാ​രി​യി​ൽ​ ​ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ചു.​ ​പ്ര​ജാ​പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ​ ​സ്ഥാ​നാ​ർ​ത്ഥി​യാ​യി​ ​ത​ല​ശ്ശേ​രി​ ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്നും​ ​മ​ത്സ​രി​ച്ച് 1952​ൽ​ ​ലോ​ക​സ​ഭാം​ഗ​മാ​യി.​ ​കി​സാ​ൻ​ ​മ​സ്ദൂ​ർ​ ​പ്ര​ജാ​ ​പാ​ർ​ട്ടി​യെ​യാ​ണ് ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​പ്ര​തി​നി​ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്.
ആ​ ​ച​രി​ത്ര​ ​മു​ഹൂ​ർ​ത്തം
1947​ ​ആ​ഗ​സ്റ്റ് 14​ ​രാ​ത്രി​ 12​ ​മ​ണി.​ ​കേ​ര​ള​ക്ക​ര​യി​ൽ​ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ ​ആ​ദ്യ​മാ​യി​ ​താ​വ​ള​മു​റ​പ്പി​ച്ച​ ​ത​ല​ശ്ശേ​രി​ ​കോ​ട്ട​യു​ടെ​ ​മു​ക​ളി​ൽ​ ​ര​ണ്ടു​പേ​ർ​ ​മാ​ത്രം.​ ​ഇ​ന്ത്യ​ ​സ്വ​ത​ന്ത്ര​യാ​കു​ന്ന​ ​ധ​ന്യ​നി​മി​ഷം​ ​ആ​ഘോ​ഷി​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ​താ​ണ് ​ഇ​രു​വ​രും.​ ​മ​ണി​ 12​ ​അ​ടി​ച്ച​പ്പോ​ൾ​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി​ ​വി​ളി​ച്ചു​ ​പ​റ​ഞ്ഞു.​ ​'​സ്വ​ത​ന്ത്ര​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ ​പൗ​രാ​ ​അ​ങ്ങ​യെ​ ​ഞാ​ൻ​ ​അ​ഭി​വാ​ദ്യം​ ​ചെ​യ്യു​ന്നു".​ ​മ​റ്റേ​യാ​ൾ​ ​ഉ​ത്ത​രം​ ​ന​ൽ​കി​ ​'സ്വ​ത​ന്ത്ര​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ ​പൗ​രാ​ ​അ​ങ്ങ​യെ​ ​ഞാ​ൻ​ ​തി​രി​ച്ചും​ ​അ​ഭി​വാ​ദ്യം​ ​ചെ​യ്യു​ന്നു​".​ച​രി​ത്ര​ ​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ​ ​ആ​ ​മു​ഹൂ​ർ​ത്തം​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി.​ ​ആ​ഘോ​ഷി​ച്ച​ത​ങ്ങി​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.
സ​ഞ്ചാ​ര​സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ൻ​ ​എ​സ്.​ ​കെ.​ ​പൊ​റ്റ​ക്കാ​ടി​നെ​യാ​ണ് ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി.​ ​അ​ഭി​വാ​ദ്യം​ ​ചെ​യ്ത​ത്.​ ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ​ ​എ​ഴു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചാം​ ​വാ​ർ​ഷി​കം​ ​ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന​ ​വേ​ള​യി​ൽ​ ​ഈ​ ​അ​ഭി​വാ​ദ്യം​ ​ഏ​റെ​ ​പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്.​ ​ആ​ ​സ​മ​യം​ ​മ​ദി​രാ​ശി​ ​പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ​ ​ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു​ ​മ​ല​ബാ​ർ.​ ​ആ​ചാ​ര്യ​ ​ജെ.​ബി.​ കൃ​പ​ലാ​നി​യു​ടെ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ​ ​അ​ഖി​ലേ​ന്ത്യാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ൽ​ ​രൂ​പം​കൊ​ണ്ട​ ​കി​സാ​ൻ​ ​മ​സ്ദൂ​ർ​ ​പ്ര​ജാ​പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ​ ​കേ​ര​ള​ഘ​ട​കം​ ​കേ​ര​ള​ ​ഗാ​ന്ധി​ ​എ​ന്ന​ ​പേ​രി​ല​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​ ​കെ.​കേ​ള​പ്പ​ന്റെ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ​ ​രൂ​പം​ ​കൊ​ണ്ടു.​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി​യും​ ​പ്ര​ജാ​പാ​ർ​ട്ടി​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​നാ​യി​ ​മാ​റി.
നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി.​ ​ക​മ്മി​ഷ​ൻ​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്
1967​ൽ​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ .​ ​പി​യെ​ ​പി​ന്നാ​ക്ക​വി​ഭാ​ഗ​ ​സം​വ​ര​ണ​ ​ക​മ്മി​ഷ​ന്റെ​ ​ചെ​യ​ർ​മാ​നാ​യി​ ​ഇ.​എം.​എ​സ്.​ ​ന​മ്പൂ​തി​രി​പ്പാ​ടി​ന്റെ​ ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലു​ള്ള​ ​സ​ർ​ക്കാ​ർ​ ​നി​യ​മി​ച്ചു.​ 1970​ൽ​ ​ക​മ്മി​ഷ​ൻ​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ​ന​ൽ​കു​ന്ന​തു​വ​രെ​ ​ഇ​ദ്ദേ​ഹം​ ​ഈ​ ​സ്ഥാ​ന​ത്ത് ​തു​ട​ർ​ന്നു.​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​ക​മ്മി​ഷ​ൻ​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ​എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ ​ഈ​ ​രേ​ഖ​ ​സം​സ്ഥാ​ന​ത്ത് ​പ​ല​ ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ ​യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും​ ​കാ​ര​ണ​മാ​യി.​ ​പി​ന്നാ​ക്ക​ക്കാ​രു​ടെ​ ​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ൾ​ ​വി​ശ​ദ​മാ​യി​ ​ച​ർ​ച്ച​ ​ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു​ ​ആ​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്.​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ​ ​അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​ക​മ്മി​ഷ​ന്റെ​ ​ശു​പാ​ർ​ശ​ക​ൾ​ ​മ​റ്റു​ ​പേ​രു​ക​ളി​ൽ​ ​കേ​ന്ദ്ര, സം​സ്ഥാ​ന​ ​സ​ർ​ക്കാ​രു​ക​ൾ​ ​ന​ട​പ്പാ​ക്കി​യ​ ​വി​വി​ധ​ ​നി​യ​മ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും​ ​പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും​ ​വ​ഴി​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി.​ ​ക​ർ​പ്പൂ​രി​ ​താ​ക്കൂ​ർ​ ​ഫോ​ർ​മു​ല,​ ​പി​ന്നീ​ട് ​മ​ണ്ഡ​ൽ​ ​ക​മ്മി​ഷ​ൻ​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ​തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ ​ഇ​തി​നു​ദാ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ്.​ ​ഇ​ന്ത്യ​ൻ​ ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ​ ​ര​ജ​ത​ജൂ​ബി​ലി​യോ​ട​നു​ബ​ന്ധി​ച്ച് ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ ​ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ​'​താ​മ്ര​പ​ത്രം" ​ന​ൽ​കി.
കൃ​ഷി​വ​കു​പ്പി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​വി​ര​മി​ച്ച​ ​ജോ.​ ​ഡ​യ​റ​ക്ട​റാ​യി​ ​വി​ര​മി​ച്ച​ ​മ​ക​ൾ​ ​ഹീ​രാ​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പ​റ​യു​ന്നു​ : 'സൈ​ക്കി​ളി​ലാ​ണ് ​അ​ച്ഛ​ന്റെ​ ​യാ​ത്ര.​ ​ദൂ​രെ​ ​പോ​കു​മ്പോ​ൾ​ ​സ്റ്റാ​ൻ​ഡേ​ർ​ഡ് 10​ ​കാ​റി​ലാ​യി​രി​ക്കും.​ ​ഗാ​ന്ധി​ജി​ ​ത​ല​ശ്ശേ​രി​ ​വ​ഴി​ ​ട്രെ​യി​നി​ൽ​ ​ക​ട​ന്നു​ ​പോ​കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ് ​റെ​യി​ൽ​വേ ​സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ​ ​പോ​യി​ ​ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ​ ​കൈ​യി​ൽ​ ​മു​ത്ത​മി​ട്ട​ ​ക​ഥ​യും​ ​അ​ച്ഛ​ൻ​ ​പ​റ​ഞ്ഞു​കേ​ട്ടി​രു​ന്നു.​ ​യാ​ത്ര​ ​അ​ച്ഛ​ന് ​എ​ന്നും​ ​ല​ഹ​രി​പ​ക​രു​ന്ന​ ​അ​നു​ഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു.​ ​ദൂ​ര​യാ​ത്ര​ ​പോ​കു​മ്പോ​ൾ​ ​ഞ​ങ്ങ​ളെ​യും​ ​കൂ​ടെ​ക്കൂ​ട്ടും.​ ​സ്റ്റാ​ൻ​ഡേ​ർ​ഡ് ​കാ​റി​ലെ​ ​സ​വാ​രി​ക​ൾ​ ​ഇ​ന്നും​ ​ഓ​ർ​മ്മ​യി​ൽ​ ​നി​റ​ഞ്ഞു​ ​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു."
ആ​ദ്യ​ത്തെ​ ​ലോ​ക​സ​ഭാ​സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ൽ​ ​പ്ര​സം​ഗി​ക്കാ​ന​വ​സ​രം​ ​കി​ട്ടി​യ​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി​ ​റെ​യി​ൽവേ​ ​വി​ക​സ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണ് ​പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​ത്. ത​ല​ശ്ശേ​രി​ ...​ ​മൈ​സൂ​ർ​ ​റെ​യി​ൽ​വേ​ ​ലൈ​ൻ,​ ​മം​ഗ​ലാ​പു​രം​ ...​ ​മും​ബയ്​ ​റെ​യി​ൽ​ ​ലൈ​ൻ,​ ​പ​യ്യോ​ളി​ ​റെ​യി​ൽ​വേ​ ​സ്റ്റേ​ഷ​ൻ​ ​എ​ന്നീ​ ​ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണ് ​ഉ​ന്ന​യി​ച്ച​ത്.​ ​ത​ല​ശ്ശേ​രി​ ...​ ​മൈ​സൂ​ർ​ ​റെ​യി​ൽ​വേ ​ലൈ​നി​ന്റെ​ ​ആ​വ​ശ്യം​ ​മ​ന​സി​ലാ​ക്കാ​നാ​യി​ ​അ​ന്ന​ത്തെ​ ​റെ​യി​ൽ​മ​ന്ത്രി​ ​ലാ​ൽ​ ​ബ​ഹ​ദൂ​ർ​ ​ശാ​സ്ത്രി​യെ​ ​മൈ​സൂ​രി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ത​ല​ശ്ശേ​രി​യി​ലേ​ക്ക് ​കാ​ർ​മാ​ർ​ഗം​ ​കൊ​ണ്ടു​വ​രി​ക​യും​ ​ചെ​യ്തു​ .​ ​പി.​ ​എ​സ്.​പി​ ​വി​ട്ട് ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ലേ​ക്ക് ​നെ​ഹ്റു​വു​മാ​യു​ള്ള​ ​അ​ടു​ത്ത​ ​ബ​ന്ധ​വും​ ​പ്ര​ജാ​സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് ​പാ​ർ​ട്ടി​യു​മാ​യു​ള്ള​ ​അ​ഭി​പ്രാ​യ​ ​വ്യ​ത്യാ​സ​വും​ ​നെ​ട്ടൂ​രി​നെ​ ​വീ​ണ്ടും​ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ര​നാ​ക്കി.​ ​നെ​ഹ്റു​വി​നെ​ ​ക​ള​രി​പ്പ​യ​റ്റ്,​ ​സ​ർ​ക്ക​സ് ​എ​ന്നി​വ​യി​ൽ​ ​ആ​കൃ​ഷ്ട​നാ​ക്കി​യ​തും​ ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി​യാ​ണ്. 1963​ ​ൽ​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​ ​മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ൽ​ ​പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി​ ​-​ ​പ​ട്ടി​ക​വ​ർ​ഗ​ ​ക്ഷേ​മ​ത്തി​നാ​യു​ള്ള​ ​ഓ​ഫീ​സ​ർ​ ​എ​ന്ന​ ​പ​ദ​വി​ ​വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു.​ ​റി​ട്ട.​ ​ഡി.​ഇ.​ഒ​ ​പ​രേ​ത​യാ​യ​ ​ലീ​ല​യാ​ണ് ​ഭാ​ര്യ.​ ​ചി​ത്ര​പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ,​ ​ബി.​എ​സ്.​എ​ൻ.​എ​ൽ​ ​റി​ട്ട.​ ​ചീ​ഫ് ​എ​ൻ​ജി​നി​​യ​ർ​ ​പ്ര​ദീ​പ് ​ നെ​ട്ടൂ​ർ,​ ​യു.​ ​എ​സ് ​ക​മ്പ​നി​യി​ൽ​ ​ക്വാ​ളി​റ്റി​ ​ഓ​ഡി​റ്റ​റാ​യ​ ​പ്ര​മോ​ദ് ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​എ​ന്നി​വ​ർ​ ​മ​ക്ക​ളാ​ണ്.
1978​ ​ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ​ 11​ന് ​അ​റു​പ​ത്ത​ഞ്ചാ​മ​ത്തെ​ ​വ​യ​സി​ൽ​ ​ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ​വ​ച്ചാ​ണ് ​നെ​ട്ടൂ​ർ​ ​പി​ ​വി​ട​വാ​ങ്ങി​യ​ത്.​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​ ​നെ​ട്ടൂ​രി​ലെ​ ​പ്ര​ണാം​ ​എ​ന്ന​ ​വീ​ട് ​മ​ക്ക​ൾ​ ​പു​തു​ക്കി​പ​ണി​ത് ​നി​ല​നി​റു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.