ത​വ​ള​ക​ളെ​ ​പ​റ്റി​യു​ള്ള​ ​ഗ​വേ​ഷ​ണ​ത്തി​ന് ​ജീ​വി​തം​​സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച​ ​ഡോ.​സ​ത്യ​ഭാ​മ​ ​ദാ​സ് ​ബി​ജു​ കേ​ര​ള​ശ്രീ​ ​തി​ള​ക്ക​ത്തിൽ

ഇ​രു​പ​ത്തി​ര​ണ്ട് ​വ​ർ​ഷം​ ​മു​ൻ​പ് ​ത​ട്ടേ​ക്കാ​ട് ​വ​ന്യ​ജീ​വി​ ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന് ​സ​മീ​പം​ ​കി​ണ​ർ​ ​കു​ഴി​ക്ക​വെ​ 24​ ​അ​ടി​ ​താ​ഴ്‌​ച​യി​ൽ​ ​മ​ൺ​വെ​ട്ടി​ ​കൊ​ണ്ട് ​ര​ണ്ടാ​യി​ ​മു​റി​ഞ്ഞ​ ​ഒ​രു​ ​അ​പൂ​ർ​വ്വ​ ​ജീ​വി​യെ​ ​ക​ണ്ട​ ​വി​വ​രം​ ​ഒ​രു​ ​സു​ഹൃ​ത്താ​ണ് ​അ​ന്ന് ​തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം​ ​പാ​ലോ​ട് ​ട്രോ​പ്പി​ക്ക​ൽ​ ​ബൊ​ട്ടാ​ണി​ക്ക​ൽ​ ​ഗാ​ർ​ഡ​ൻ​ ​ആ​ൻ​ഡ് ​റി​സ​ർ​ച്ച് ​ഇ​ൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ടി​ൽ​ ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ജ്ഞ​നാ​യി​രു​ന്ന​ ​ഡോ.​ ​സ​ത്യ​ഭാ​മ​ ​ബി​ജു​വി​നെ​ ​അ​റി​യി​ച്ച​ത്.​ ​അ​ദ്ദേ​ഹം​ ​ആ​വേ​ശ​ത്തോ​ടെ​ ​ആ​ ​ജീ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ​പ​ഠ​നം​ ​തു​ട​ങ്ങി.
ഇ​ടു​ക്കി​ ​ക​ട്ട​പ്പ​ന​യി​ൽ​ ​'​ജീ​വി​"​യെ​ ​ക​ണ്ട​താ​യി​ ​വി​വ​രം​ ​കി​ട്ടി.​ ​വേ​ന​ൽ​മ​ഴ​യി​ൽ​ ​മ​ണ്ണി​ന​ടി​യി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​കോ​ഴി​ ​കൂ​വു​ന്ന​പോ​ലെ​ ​കേ​ട്ടെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ് ​അ​ങ്ങോ​ട്ട് ​പോ​യി.​ ​സ്ഥ​ലം​ ​കു​ഴി​ച്ച് ​ആ​ളെ​ ​ജീ​വ​നോ​ടെ​ ​കൈ​യി​ലെ​ടു​ത്തു.​ ​അ​തു​വ​രെ​ ​ക​ണ്ടെ​ത്താ​ത്ത​ ​ത​വ​ള​ ​കു​ടും​ബാം​ഗം​!​ ​ബി​ജു​ ​ആ​ ​ഫാ​മി​ലി​ക്ക് ​നാ​സി​കാ​ ​ബെ​ട്രാ​ക്കി​ഡേ​ ​(​N​a​s​i​k​a​b​a​t​r​a​c​h​i​d​a​e)​ ​എ​ന്ന് ​പേ​രി​ട്ട് ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ലോ​ക​ത്തി​ന് ​സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ചു.
നീ​ണ്ട​ ​മൂ​ക്ക്,​ ​ചെ​റി​യ​ ​ക​ണ്ണു​ക​ൾ,​ ​വീ​ർ​ത്ത് ​മു​ര​ടി​ച്ച​ ​ശ​രീ​രം.​ ​കു​റു​കി​യ​ ​കാ​ലു​ക​ളി​ൽ​ ​മ​ണ്ണു​മാ​ന്താ​ൻ​ ​കൈ​പ്പ​ത്തി.​ 4​-10​ ​സെ.​മീ.​ ​വ​ലു​പ്പം.​ ​ആ​ണും​ ​പെ​ണ്ണും​ ​ഇ​ണ​ചേ​രാ​നും​ ​മു​ട്ട​യി​ടാ​നും​ ​മ​ണ്ണി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​പു​റ​ത്തേ​ക്ക് ​വ​രും.​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ ​ത​വ​ള​ക​ളി​ൽ​ ​ഏ​റ്റ​വും​ ​കൂ​ടു​ത​ൽ​ ​മു​ട്ട​ ​ഇ​ടു​ന്ന​ ​ഇ​നം​ ​-​ 2000​ത്തോ​ളം.​ ​ക​ര​യി​ൽ​ ​വെ​ള്ള​ത്തി​ന് ​സ​മീ​പം​ ​മു​ട്ട​ക​ളി​ട്ട​ ​ശേ​ഷം​ ​കു​ഴി​യി​ലേ​ക്ക് ​മ​ട​ക്കം.​ ​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളും​ ​പി​ന്നീ​ട് ​മ​ണ്ണി​ന​ടി​യി​ലേ​ക്ക് ​പോ​കും.​ ​വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലൊ​രി​ക്ക​ൽ​ ​ഭൂ​മി​ക്ക് ​പു​റ​ത്തു​ ​വ​രും.​ ​അ​തി​നാ​ലാ​ണ് ​മാ​വേ​ലി​ ​ത​വ​ള​യെ​ന്ന​ ​പേ​ര്.​ ​ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ത് ​നാ​സി​കാ​ ​ബെ​ട്രാ​ക്ക​സ് ​സ​ഹ്യാ​ദ്ര​ൻ​സി​സ് ​(​N​a​s​i​k​a​b​a​t​r​a​c​h​u​s​ ​s​a​h​y​a​d​r​e​n​s​i​s​)​ ​എ​ന്ന​ ​സ്‌​പീ​ഷീ​സാ​ണ്.​ ​അ​ർ​ത്ഥം​ ​സ​ഹ്യ​പ​ർ​വ​ത​ ​നി​ര​ക​ളി​ലെ​ ​നീ​ണ്ട​ ​മൂ​ക്കു​ള്ള​ ​ത​വ​ള.ലോ​ക​ത്ത് ​ആ​കെ​ 54​ ​ത​വ​ള​ ​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ൾ​ ​(​ഫാ​മി​ലി​)​ ​മാ​ത്രം.​ ​അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ ​സ്പീ​ഷീ​സു​ക​ൾ​ 7532.​ ​ഇ​വ​യി​ൽ​ ​ഭൂ​രി​ഭാ​ഗ​വും​ 1800​ക​ൾ​ക്ക് ​മു​ൻ​പ് ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ത്.​ ​അ​ങ്ങ​നെ​ ​മാ​വേ​ലി​ ​ത​വ​ള​ ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ​ ​ക​ണ്ടു​പി​ടി​ത്ത​മാ​യി.​ ​സീ​ഷെ​ൽ​സ് ​ദ്വീ​പു​ക​ളി​ലെ​ ​സൂ​ഗ്ളോ​സി​ഡെ​(​S​o​o​g​l​o​s​s​i​d​a​e​)​ ​ത​വ​ള​ ​കു​ടും​ബ​വു​മാ​യി​ ​ഇ​വ​യ്‌​ക്കു​ള്ള​ ​അ​ടു​പ്പ​വും​ ​ഡോ.​ ​ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി.​ ​(65,000​ ​വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ ​മു​മ്പ് ​സീ​ഷെ​ൽ​സും​ ​ഇ​ന്ത്യ​യും​ ​ഒ​ന്നി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് ​ഗോ​ണ്ട്വാ​ന​ ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ ​സി​ദ്ധാ​ന്തം.)

മാവേലിത്തവള

വ​ട​ക്കു​ ​ കി​ഴ​ക്കു​ ​നി​ന്ന് ​ ചി​ക്കി​ലി​ഡേ
2006​-10​ൽ​ ​വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക​ൻ​ ​സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലെ​ 230​ലേ​റെ​ ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​ന​ട​ത്തി​യ​ ​പ​ര്യ​വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​ഡോ.​ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ ​ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ​ ​ഉ​ഭ​യ​ജീ​വി​ ​കു​ടും​ബ​മാ​ണ് ​ചി​ക്കി​ലി​ഡേ​ ​(​C​h​i​k​i​l​i​d​a​e​).​ ​വി​ര​യെ​പ്പോ​ലെ​ ​തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന​ ​കാ​ലു​ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത​ ​ഉ​ഭ​യ​ജീ​വി​യാ​യ​(​സി​സി​ലി​യ​ൻ​)​ ​ഇ​വ​യു​ടെ​ ​ജീ​വി​ത​വും​ ​ഭൂ​മി​ക്ക​ടി​യി​ലാ​ണ്(9​-28​സെ.​മീ​ ​വ​ലു​പ്പം​).​ ​കു​ഴി​കു​ത്താ​ൻ​ ​പ​റ്റി​യ​ ​വി​ധം​ ​ക​ട്ടി​ത്ത​ല​യോ​ട്.​ ​അ​മ്മ​ ​ത​വ​ള​ ​അ​ട​വ​ച്ച് ​മു​ട്ട​ ​വി​രി​യി​ക്കും.​ ​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ൾ​ക്കും​ ​വി​ര​യു​ടെ​ ​രൂ​പം. സി​സി​ലി​യ​ൻ​ ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലെ​ ​പ​ത്താ​മ​ത്തെ​ ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന് ​ആ​ഫ്രി​ക്ക​ൻ​ ​ഫാ​മി​ലി​ ​ഹെ​ർ​പീ​ലി​ഡെ​യു​മാ​യു​ള്ള​(​H​e​r​p​e​l​i​d​a​e​)​ ​ബ​ന്ധ​വും​ ​ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി.​ ​(140​കോ​ടി​ ​വ​ർ​ഷം​ ​മു​ൻ​പ് ​ആ​ഫ്രി​ക്ക​യും​ ​ഇ​ന്ത്യ​യും​ ​ഒ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണ് ​നി​ഗ​മ​നം.)

മ​ര​ത്തി​ന് ​ മു​ക​ളി​ലെ​ ​വെ​ള്ള​ത്തു​ള്ളി
വെ​ള്ള​ത്തു​ള്ളി​ ​വീ​ഴു​ന്ന​ ​പോ​ലെ​ ​ക​ര​ച്ചി​ൽ​ ​കേ​ട്ട് ​വ​യ​നാ​ട് ​ക​ൽ​പ്പ​റ്റ​യി​ൽ​ ​ഒ​രു​ ​വ​ന്മ​ര​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​നീ​റോ​സ്റ്റ​ഗോ​ണ​ ​(​n​e​r​o​s​t​a​g​o​n​a​)​ ​എ​ന്ന​ ​ത​വ​ള​യെ​യും​ ​ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​ ​(W​a​y​a​n​a​d​ ​w​a​t​e​r​-​d​r​o​p​ ​f​r​o​g​).​ ​ഏ​റ്റ​വും​ ​ഉ​യ​ര​ത്തി​ൽ​ ​ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​ ​ഏ​ഷ്യ​ൻ​ ​ത​വ​ള​യാ​ണി​ത്.​ ​ആ​ജീ​വ​നാ​ന്തം​ ​മ​ര​ത്തി​നു​ ​മു​ക​ളി​ൽ.​ ​മു​ട്ട​യി​ടു​ന്ന​ത് ​മ​ര​പ്പൊ​ത്തി​ൽ.

'ക്രോം..​ക്രോം​"ശാ​സ്‌​ത്രം
ഇ​ണ​യെ​ ​ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കാ​ൻ​ ​സാ​ധാ​ര​ണ​ ​ആ​ൺ​ത​വ​ള​ക​ളാ​ണ് ​ക​ര​യാ​റ്.​ ​ക​ര​യു​ന്ന​ ​പെ​ൺ​ത​വ​ള​ ​നി​ക്‌​റ്റി​ബ​ട്രാ​ക്ക​സ് ​ഹു​മ​യൂ​ണി​ ​(​N​y​c​t​i​b​a​t​r​a​c​h​u​s​ ​h​u​m​a​y​u​n​i​)​ ​എ​ന്ന​ ​ഇ​ന​ത്തി​ന്റെ​ ​സ​വി​ശേ​ഷ​ ​ഇ​ണ​ചേ​ര​ൽ​ ​ക​ണ്ടെ​ത്ത​ലും​ ​ഡോ.​ ​ബി​ജു​വി​ന്റേ​ത്.​ ​പെ​ൺ​ത​വ​ള​യ്‌​ക്ക് ​മേ​ൽ​ ​നി​ക്ഷേ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ ​ബീ​ജം​ ​ഒ​ഴു​കി​ ​മു​ട്ട​ക​ൾ​ക്കു​ ​മേ​ൽ​ ​വീ​ഴും.​ ​അ​തു​വ​രെ​ ​ലോ​ക​ത്തെ​ 7,540​ ​ഇ​നം​ ​ത​വ​ള​ക​ളി​ൽ​ ​ആ​റ് ​ഇ​ണ​ചേ​ര​ൽ​ ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ ​(​ആം​പ്ലെ​ക്സ​സ് ​പൊ​സി​ഷ​ൻ​)​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​രു​ന്നു.​ ​ഏ​ഴാ​മ​ത്തെ​ ​സ്ഥാ​നം​ ​ബി​ജു​വി​ന്റെ​ ​വ​ക.

വെള്ളത്തുള്ളി തവള

ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​'ത​വ​ള​മ​നു​ഷ്യ​ൻ​"
കൊ​ല്ലം​ ​ക​ട​യ്‌​ക്ക​ലി​ലെ​ ​സാ​ധാ​ര​ണ​ ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ൽ​ ​ജ​നി​ച്ച്,​ ​വീ​ട്ടി​ലെ​ ​പ​ശു​വി​നെ​യും​ ​തെ​ളി​ച്ച്,​ ​നാ​ട്ടി​ൻ​ ​പു​റ​ത്തെ​ ​കാ​ഴ്ച​ക​ൾ​ ​ക​ണ്ട് ​ന​ട​ന്ന​ ​കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​മു​ണ്ട് ​ഡോ.​ ​എ​സ്.​ ​ഡി.​ ​ബി​ജു​വി​ന്.​ ​വാ​ൽ​മാ​ക്രി​യും​ ​ത​വ​ള​യു​മൊ​ക്കെ​ ​അ​ന്നേ​ ​മ​ന​സി​ൽ​ ​ക​യ​റി​പ്പ​റ്റി​യ​താ​ണ്.​ ​പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് ​സ​സ്യ​ ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ത്തി​ൽ​ ​പി.​ ​എ​ച്ച്‌​ഡി​ ​നേ​ടി​യ​ ​ബി​ജു​ ​ഒ​രു​ ​ജ​ന്തു​ശാ​സ്‌​ത്ര​ജ്ഞ​ന്റെ​ ​ആ​വേ​ശ​ത്തോ​ടെ​ ​ത​വ​ള​ക​ളെ​ ​തേ​ടി​ ​അ​ല​ഞ്ഞു.​ ​കാ​മ​റ​യും​ ​തൂ​ക്കി​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ ​സ​ക​ല​ ​കാ​ടു​ക​ളും​ ​ക​യ​റി​ ​ഇ​റ​ങ്ങി.​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​ ​അ​ഗ​സ്‌​ത്യ​ ​പ​ർ​വ​ത​വും​ ​വ​യ​നാ​ട​ൻ​ ​കാ​ടു​ക​ളും​ ​തു​ട​ങ്ങി​ ​വ​ട​ക്കു​ ​കി​ഴ​ക്ക​ൻ​ ​സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​ ​വ​രെ.​ ​രാ​ത്രി​യി​ലെ​ ​വ​ന​ ​യാ​ത്ര​ക​ൾ​ ​ദു​രി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു.​ ​പൊ​ലീ​സും​ ​സൈ​ന്യ​വും​ ​ഫോ​റ​സ്റ്റ്‌​കാ​രും​ ​പി​ടി​കൂ​ടി.​ ​കാ​ട്ടാ​ന​ക​ളോ​ടി​ച്ചു.​ ​ത​വ​ള​ക​ളെ​ ​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​ ​വി​ഷ​പ്പാ​മ്പു​ക​ൾ​ ​ചീ​റ്റി.​ ​ബി​ജു​ ​പി​ന്മാ​റി​യി​ല്ല.
നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ​ ​ക​ണ്ടു​പി​ടി​ത്ത​മാ​യ​ ​മാ​വേ​ലി​ത്ത​വ​ള​ ​നാ​ഴി​ക​ക്ക​ല്ലാ​യി.​ ​ലോ​ക​മ​റി​യാ​ത്ത​ 200​ ​ഓ​ളം​ ​ത​വ​ള​ക​ൾ​ ​പ​ശ്‌​ചി​മ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലു​ണ്ടെ​ന്ന് ​ബി​ജു​ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ​ചെ​യ്തു.​ ​സ​സ്യ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ജ്ഞ​ൻ​ ​ഇ​തൊ​ക്കെ​ ​ചെ​യ്‌​ത​ത് ​പ​ല​ർ​ക്കും​ ​ദ​ഹി​ച്ചി​ല്ല.​ ​അ​തി​ന് ​ഗ​വേ​ഷ​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ​ ​മ​റു​പ​ടി​ ​ന​ൽ​കാ​ൻ​ ​ബി​ജു​ ​വി​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്ക് ​പ​റ​ന്നു.​ ​പാ​രീ​സി​ലും​ ​ല​ണ്ട​നി​ലും​ ​ബ്ര​സ​ൽ​സി​ലും​ ​ഗ​വേ​ഷ​ണം. ത​വ​ള​ക​ളു​ടെ​ ​ര​ണ്ട് ​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളും​ ​(​മ​ണ്ണി​ന​ടി​യി​ൽ​ ​ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​)​ 10​ ​ജ​നു​സു​ക​ളും​ 104​ ​സ്‌​പീ​ഷി​സു​ക​ളും​ ​ഡോ.​ ​ബി​ജു​വി​ന്റെ​ ​ക​ണ്ടെ​ത്ത​ലാ​ണ്.​ ​ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ ​ഉ​ഭ​യ​ജീ​വി​ക​ളു​ടെ​ 25​ശ​ത​മാ​നം​ ​വ​രു​മി​ത്.​ ​ഉ​ഭ​യ​ജീ​വി​ക​ളെ​ ​പ​റ്റി​ ​പു​തി​യ​ ​അ​റി​വു​ക​ൾ​ ​ന​ൽ​കി​യ​ ​ലോ​ക​ത്തെ​ ​മി​ക​ച്ച​ ​നാ​ല് ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ജ്ഞ​രി​ൽ​ ​ഒ​രാ​ളാ​യ​ ​ബി​ജു​ ​യു.​എ​സ് ​ഹാ​ർ​വാ​ർ​ഡ് ​സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ​ ​ഓ​ർ​ഗാ​നി​സ്‌​മി​ക് ​ആ​ൻ​ഡ് ​എ​വ​ല്യൂ​ഷ​ണ​റി​ ​ബ​യോ​ള​ജി​ ​വ​കു​പ്പി​ൽ​ ​അ​സോ​സി​യേ​റ്റാ​യി​ ​ഏ​ഷ്യ​ൻ​-​ആ​ഫ്രി​ക്ക​ൻ​ ​ത​വ​ള​ക​ളു​ടെ​ ​പ​രി​ണാ​മ​ ​ഗ​വേ​ഷ​ണ​ത്തി​ലാ​ണി​പ്പോ​ൾ.​ ​വെ​ള്ള​ത്തി​ൽ​ ​നി​ന്ന് ​ക​ര​യി​ലെ​ത്തി​യ​ ​ആ​ദ്യ​ത്തെ​ ​ന​ട്ടെ​ല്ലു​ള്ള​ ​ജീ​വി​ക​ളു​ടെ​ ​പ​രി​ണാ​മ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ​ ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ൾ​ ​അ​നാ​വ​ര​ണം​ ​ചെ​യ്യാ​ൻ.

ഡോ.​സ​ത്യ​ഭാ​മ​ ​ദാ​സ് ​ബി​ജു​

ത​വ​ള​പ്പേ​രു​ക​ൾ:
ബി​ജു​ ​ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ ​നി​ര​വ​ധി​ ​ത​വ​ള​ക​ൾ​ക്ക് ​കാ​ട്ടി​ൽ​ ​വ​ഴി​കാ​ട്ടി​ക​ളാ​യ​ ​ആ​ദി​വാ​സി​ക​ളു​ടെ​ ​പേ​രാ​ണ്.​ ​മേ​ഘാ​ല​യി​ലെ​ ​ആ​ദി​വാ​സി​ ​ഭാ​ഷ​യാ​യ​ ​ഗോ​ര​യി​ൽ​ ​നി​ന്നു​ള്ള​ ​വാ​ക്കാ​ണ് ​ചി​ക്കി​ലി​ഡേ,​ ​അ​ഗ​സ്‌​ത്യ​മ​ല​യി​ലെ​ ​കാ​ണി​ക​ളു​ടെ​ ​പേ​രി​ലു​മു​ണ്ട് ​ത​വ​ള.​ ​കാ​ട്ടി​ൽ​ ​സ​ഹാ​യി​ച്ച​ ​ടി.​എ​ൻ.​ ​മ​നോ​ഹ​ര​ൻ​ ​എ​ന്ന​ ​ഫോ​റ​സ്റ്റ് ​ഓ​ഫീ​സ​റു​ടെ​ ​(​ ​മു​ൻ​ ​വ​നം​വ​കു​പ്പ് ​മേ​ധാ​വി,​മു​ൻ​ ​കെ.​എ​സ്.​ഇ.​ബി.​ചെ​യ​ർ​മാ​ൻ​)​ ​പേ​രി​ലു​ള്ള​ ​ത​വ​ള​യാ​ണ് ​മി​ന​ർ​വേ​രി​യ​ ​മ​നോ​ഹ​രി.​ ​കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​ ​ബെ​ഡ്‌​ഡോ​മി​ക്‌​സ​ല​സ് ​ബി​ജു​യി​യും​ ​(​B​e​d​d​o​m​i​x​a​l​u​s​ ​b​i​j​u​i​)​ ​നി​ക്കോ​ബാ​റി​ൽ​ ​നി​ന്നു​ള്ള​ ​പു​തി​യ​ ​ജ​നു​സാ​യ​ ​ബി​ജു​രാ​ന​യും​ ​(​B​i​j​u​r​a​n​a​)​ ​ഡോ.​ബി​ജു​വി​നു​ള്ള​ ​ശാ​സ്‌​ത്ര​ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ​ ​ആ​ദ​രം.
ഇ​ന്റ​ർ​നാ​ഷ​ണ​ൽ​ ​യൂ​ണി​യ​ൻ​ ​ഒ​ഫ് ​ക​ൺ​സ​ർ​വേ​ഷ​ൻ​ ​ഓ​ഫ് ​നേ​ച്ച​റി​ന്റെ​ 2008​ലെ​ ​സാ​ബി​ൻ​ ​അ​വാ​ർ​ഡ്,​ ​സാ​ംഗ്ച്വ​റി​ ​വൈ​ൽ​ഡ് ​ലൈ​ഫ് ​സ​ർ​വീ​സ് ​അ​വാ​ർ​ഡ് ​തു​ട​ങ്ങി​യ​ ​അം​ഗീ​കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​നീ​ണ്ട​ ​പ​ട്ടി​ക​യി​ലി​പ്പോ​ൾ​ ​സം​സ്ഥാ​ന​ ​സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്റെ​ ​'​കേ​ര​ള​ശ്രീ​ ​പു​ര​സ്കാ​ര​വും.​ ​ഭാ​ര്യ​:​ ​ഡോ.​അ​നി​ത,​ ​മ​ക്ക​ൾ​:​ ​അ​ഞ്ജു​ ​പാ​ർ​വ​തി​ ​(​പെ​ൻ​സി​ൽ​വേ​നി​യ​ ​യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​),​ ​ക​ല്യാ​ണി​ ​(​ബി.​ഡി.​എ​സ് ​വി​ദ്യാ​ർ​ത്ഥി,​ ​അ​മൃ​ത​ ​യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി,​ ​കൊ​ച്ചി​).