കുട്ടികളുടെ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നാലായി തരം തിരിക്കാം - സ്തൂലപേശി വികാസം (Gross Motor), സൂക്ഷ്മ പേശി വികാസം (Fine motor), ഭാഷാ വികാസം (Language), സാമൂഹിക വികാസം (Social) എന്നിങ്ങനെ.
0 - 1 മാസം
കുഞ്ഞിക്കണ്ണ് ചിമ്മി തുറക്കുമ്പോൾ എപ്പോഴും കാണുന്ന അമ്മയുടെ പുഞ്ചിരിക്കുന്ന മുഖം കു‌ഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് സന്തോഷവും പ്രതീക്ഷയും നല്‍കുന്നു.
കറുപ്പും വെളുപ്പും ഇടകലർന്ന (Zebra lines) നിറത്തിലുള്ള മാതൃകകൾ ഉണ്ടാക്കി എട്ട് ഇഞ്ച് അകലത്തിൽ കുഞ്ഞിനെ കാണിക്കുക.
കുഞ്ഞിന്റെ മുഖത്തോട് മുഖം നോക്കി അമ്മ സംസാരിക്കുകയോ പാടുകയോ ചെയ്യുക (താരാട്ട് പോലെയുള്ള ഇമ്പമുള്ള ശബ്ദങ്ങൾ കുഞ്ഞിന് ഇഷ്ടമാകും).
2 മാസം
കുഞ്ഞ് ചിരിക്കാൻ ആരംഭിക്കുന്നു.
അമ്മയുടെ മുഖം തിരിച്ചറിയാൻ തുടങ്ങുന്നു. കുഞ്ഞിനെ അമ്മയുടെ മുഖത്തിനഭിമുഖമായി പിടിച്ചശേഷം കളിപ്പിക്കുകയോ ചിരിപ്പിക്കുകയോ ചെയ്യുക.
ആകർഷകമായ ചിത്രങ്ങൾ ഭിത്തിയിൽ പതിപ്പിക്കുക.
നിറമുള്ള തുണിയോ കളിപ്പാട്ടങ്ങളോ എട്ട് ഇഞ്ച് അകലത്തിൽ കാണിക്കുക.
3 മാസം
കുഞ്ഞ് കിടക്കുമ്പോൾ അല്പം മുകളിലായി കളിപ്പാട്ടങ്ങൾ കാണിച്ചുകൊടുക്കുകയും കൺമുന്നിലൂടെ അവ ഒരു വശത്തു നിന്നും മറുവശത്തേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്യുക. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ കുഞ്ഞ് അത് പിന്തുടരുന്നുണ്ടോ എന്ന് ശ്രദ്ധിക്കുക
ശബ്ദം കേൾക്കുന്ന ഭാഗത്തേക്ക് നോക്കുക.
സ്വന്തം കൈകൾ മാറിമാറി നോക്കുക.
കമഴ്ത്തി കിടത്തുമ്പോൾ തലയും നെഞ്ചും ഉയ‌ർത്താൻ കുഞ്ഞ് ശ്രമിക്കുന്നു.
പലതരത്തിലുള്ള ശബ്ദങ്ങൾ കുഞ്ഞിന്റെ ഇരുവശത്ത് നിന്നും കേൾപ്പിക്കുക.
4 മാസം
കഴുത്ത് ഉറച്ചിരിക്കും.
കയ്യിൾ കളിപ്പാട്ടങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ സമയം പിടിച്ചു കളിക്കും.
ഉച്ചത്തില്‍ ചിരിക്കാനുള്ള കഴിവുണ്ടാകും.
രണ്ട് കൈകളും ശരീരത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത് ചേർത്തുപിടിച്ച് കളിക്കും.
ചുറ്റുപാടും നടക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ കാണിച്ചുകൊടുക്കുക (വാഹനങ്ങൾ പോകുന്നത്, കാറ്റിൽ ആടുന്ന ഇലകൾ).
5 മാസം
ഒളിച്ചേ കണ്ടേ കളിക്കുക.
കൈ നീട്ടി സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുന്നു.
ശബ്ദങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.
നിർത്തുമ്പോൾ കാലുകൾ നിലത്ത് ഉറയ്ക്കുന്നു.
കാലിൽ പിടിച്ച് കളിക്കുന്നു.
കണ്ണാടി നോക്കി രസിക്കുന്നു.
മുന്നിൽ പന്തോ, കളിപ്പാട്ടമോ ഉരുണ്ട് നീങ്ങുമ്പോൾ കണ്ണുകൾ കൊണ്ട് പിന്തുടരുന്നു.
6 മാസം
ചെറിയ വസ്തുക്കൾ നോക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുക.
നിറമുള്ള ചിത്രങ്ങൾ, ബുക്കുകൾ എന്നിവ കാണിച്ചു കൊടുക്കുക.
ഭാവഭേദങ്ങൾ വരുത്തി കുഞ്ഞിനോട് സംസാരിക്കുക.
മറ്റുള്ളവരെ അനുകരിച്ച് ശബ്ദങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു.
പരസഹായത്തോടുകൂടി അല്‍പനേരം ഇരിക്കുന്നു.
അപരിചിതരെ ഭയക്കുന്നു.
ഇഷ്ടവും ഇഷ്ടക്കേടും പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു.
ഒരു കൈയിൽ നിന്നും മറു കൈയ്യിലേക്ക് സാധനങ്ങൾ മാറ്റിപ്പിടിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നു.
7 മാസം
പല തരത്തിലുള്ള ശബ്ദങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു.
ഒരു കൈകൊണ്ട് സാധനങ്ങൾ എത്തിപ്പിടിക്കുന്നു.
പരസഹായം ഇല്ലാതെ കുഞ്ഞിനു ഇരിക്കാൻ സാധിക്കുന്നു.
പരിചയമുള്ള മുഖങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നു.
8 മാസം
നിലത്ത് ഇഴയാൻ താല്പര്യം കാണിക്കുന്നു.
കുഞ്ഞിന്റെ പേര് വിളിച്ചാൽ പ്രതികരിക്കുന്നു.
വെള്ളത്തിൽ കളിക്കാൻ താല്പര്യം കാണിക്കുന്നു.
മറ്റുള്ളവരുടെ ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുന്നതിനായി പലതരത്തിലുള്ള ശബ്ദങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.
സാധനങ്ങൾ / കളിപ്പാട്ടങ്ങൾ കൈ എത്തിപ്പിടിക്കുന്നു.
തിരിയാനും മറിയാനും താല്പര്യം കാണിക്കുന്നു.
തനിയെ എഴുന്നേറ്റ് ഇരിക്കും.
9 മാസം
പിടിച്ച് എഴുന്നേൽക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു.
പിടിച്ചു നടക്കാൻ താല്പര്യം കാണിക്കുന്നു.
തപ്പുകൊട്ടി കളിക്കുന്നു.
മമ്മ, ഡാഡാ എന്ന് പറയാൻ ശ്രമിക്കുന്നു.
ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു.
ഓരോ കൈയിലും ഓരോ സാധനങ്ങൾ എടുക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു.
10 മാസം
അനുകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു.
ചുറ്റുപാടുകളിൽ താല്പര്യം കാണിക്കുന്നു.
സ്വന്തമായി ചുവടുകൾ വച്ച് നടക്കാൻ ആരംഭിക്കുന്നു.
കാര്യങ്ങളോട് പ്രതികരിച്ചു തുടങ്ങുന്നു.
'No' എന്ന വാക്ക് പറഞ്ഞു തുടങ്ങും.
ഒന്നോ രണ്ടോ വാക്കുകൾ സംസാരിക്കും.
വ്യത്യസ്തമായ മുഖഭാവങ്ങൾ തിരിച്ചറിയും.
11 മാസം
ബൈ-ബൈ-ടാറ്റ കാണിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നു.
കപ്പിൽ നിന്നും സ്വന്തമായി വെള്ളം കുടിക്കാൻ ആരംഭിക്കുന്നു.
ഭയം, മുൻകരുതൽ എന്നീ വികാരങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു.
സ്വന്തം ആവശ്യങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു.
ഉച്ചത്തിലുള്ള ശബ്ദങ്ങളോട് പ്രതികരിക്കുന്നു.
മറ്റൊന്നിന്റെയും സഹായമില്ലാതെ നിൽക്കുന്നു.
12 മാസം
സാധനങ്ങൾ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.
കസേരകളിലും മറ്റും പിടിച്ച് നടന്നു തുടങ്ങുന്നു.
ഒളിപ്പിച്ചു വച്ച സാധനങ്ങൾ അനായാസം കണ്ടുപിടിക്കുന്നു.
ചിത്രങ്ങളുടെ പേരോ സൂചനയോ പറയുമ്പോൾ അതിലേക്ക് നോക്കും.
മറ്റുള്ളവരുടെ ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുന്നതിനായി ശബ്ദം, ആംഗ്യങ്ങൾ, പ്രവ‌ർത്തികൾ എന്നിവ അനുകരിക്കും.
കുഞ്ഞിന്റെ അച്ഛനോ അമ്മയോ സമീപത്ത് നിന്നും മാറുമ്പോൾ കരയുന്നു.
