f

മാദ്ധ്യമ സ്വാതന്ത്ര്യം സംബന്ധിച്ച ചർച്ചകൾ ഏറെ സജീവമായിരിക്കുന്ന സന്ദർഭത്തിലാണ് മലയാള പത്രപ്രവർത്തന ചരിത്രത്തിലെ പ്രകാശഗോപുരങ്ങളിലൊന്നായ സി.വി. കുഞ്ഞുരാമന്റെ ഓർമ്മകൾക്ക് എഴുപത്തഞ്ചാണ്ട് ആകുന്നത്. സമൂഹത്തിലെ കാലുഷ്യങ്ങൾക്കെതിരെ സന്ധിയില്ലാതെ പോരാടുക; സമൂഹത്തെ കൂടുതൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തുകയും മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുക; സമൂഹത്തെ പുരോഗതിയുടെ പുതിയ വിതാനങ്ങളിലേക്ക് കൂട്ടിക്കൊണ്ടുപോവുക എന്നിവയൊക്കെയാണ് ഉത്തരവാദിത്വപൂർണമായ പത്രപ്രവർത്തനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം എന്നു പറയാറുണ്ട്.

ഇത്തരത്തിൽ സമൂഹത്തെ ഉയരങ്ങളിലേക്ക് കൈപിടിച്ചു നടത്താൻ പത്രപ്രവർത്തകൻ കേവലമൊരു പത്രപ്രവർത്തകനോ പത്രാധിപരോ ആയാൽ പോരാ. അയാൾ സാമൂഹ്യജീവിതത്തിന്റെ സങ്കീർണവും സംഘർഷഭരിതവുമായ മേഖലകളിൽ വ്യാപരിക്കാൻ തയ്യാറാകണം. ജീവിതത്തിന്റെ കയറ്റിറക്കങ്ങളിലും വളവുതിരിവുകളിലും ആമഗ്‌നനാകണം. അതിന് പത്രപ്രവർത്തന ചാതുരിക്കപ്പുറം, സാമൂഹ്യജീവിതത്തെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന നാനാമേഖലകളെക്കുറിച്ച് ധാരണ വേണം. രാഷ്ട്രീയവും ചരിത്രവും ഭൂമിശാസ്‌ത്രവും സാഹിത്യവും സംസ്‌കാരവും സ്വാതന്ത്ര്യ സങ്കല്പങ്ങളുമൊക്കെ അറിയണം. അങ്ങനെ 'മനുഷ്യത്വമായതൊന്നും തങ്ങൾക്ക് അന്യമല്ല" എന്ന മഹാവാക്യത്തിന്റെ സാരസർവസ്വം ഉൾക്കൊണ്ടു പ്രവർത്തിച്ചവർ മാത്രമേ ലോകത്തെവിടെയും പത്രപ്രവർത്തന രംഗത്ത് പ്രകാശം പരത്തിയിട്ടുള്ളൂ. ഈ ശ്രേണിയിലെ തിളങ്ങുന്ന നക്ഷത്രമാണ് സി.വി. കുഞ്ഞുരാമൻ.

ഒരു നക്ഷത്രം

ജനിക്കുന്നു

സാഹിത്യത്തിന്റെ വ്യത്യസ്ത മേഖലകളിൽ വ്യാപരിച്ച എഴുത്തുകാരൻ, ചരിത്ര ഗവേഷകൻ, സമുദായ പരിഷ്‌കർത്താവ് എന്നീ മേഖലകളിലും അദ്ദേഹം നിറഞ്ഞുനിന്നു. 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സാമൂഹ്യ ജീവിതത്തിലെ വിവേചനങ്ങളും വേർതിരിവുകളും അടക്കമുള്ള എല്ലാ അസംബന്ധങ്ങളും കണ്ടുവളർന്ന ബാല്യവും യൗവനവുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റേത്. 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അന്ത്യപാദത്തിൽ, കേരള നവോത്ഥാന ചരിത്രത്തിലെ ആദ്യ പഥികരിലൊരാളായ ആറാട്ടുപുഴ വേലായുധപ്പണിക്കർ (1825 - 74) നടത്തിയ അച്ചിപ്പുടവ സമരം, ഏത്താപ്പു സമരം, മൂക്കുത്തി സമരം തുടങ്ങിയവയുടെ അനുരണനങ്ങളും സി.വിയെ ത്രസിപ്പിച്ചിരുന്നു.

ഈ ഘട്ടത്തിൽ പറവൂർ വി. കേശവനാശാൻ (1859 - 1917) പറവൂരിൽ നിന്നു പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്ന 'സുജനാനന്ദിനി" (1891) അഗ്നിക്കിരയാക്കപ്പെട്ട പശ്ചാത്തലത്തിലാണല്ലോ സി.വി. കുഞ്ഞുരാമൻ കേരളകൗമുദി ആരംഭിക്കുന്നത്. ഹരിപ്പാട് ഒരു ഈഴവ ബാലന് സ്‌കൂളിൽ പ്രവേശനം നൽകിയതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നായർ - ഈഴവ ലഹള നടന്നപ്പോൾ, ലഹള അവസാനിപ്പിക്കണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിച്ച് മുഖപ്രസംഗം എഴുതിയതിന്റെ പേരിലാണ് പിറ്റേദിവസം പത്രവും, അതച്ചടിച്ച കേരളഭൂഷണം പ്രസ്സും കത്തിച്ചുകളഞ്ഞത്. ഈ സംഭവത്തിന്റെ വെളിച്ചത്തിലാണ് കുമാരനാശാൻ 'ഉദ്‌ബോധനം" എന്ന സ്വാതന്ത്ര്യ‌ ഗീതം എഴുതിയത്. 'മുറിവേൽപ്പിക്കിലും ധൂർത്തർ / പത്രം ചുട്ടുകരിക്കിലും / മുഷ്‌കിന്നു കീഴടങ്ങാതെ / മരിപ്പോതും തടുക്കുവിൻ എന്ന ആശാന്റെ വരികൾ കൂടി സി.വിയെ സ്വാധീനിച്ചിരിക്കാം.

ചരിത്രവും

തുടർച്ചയും

അങ്ങനെയാണ് കൊല്ലവർഷം 1911 ഫെബ്രുവരി 11-ന് മയ്യനാട് വർണപ്രകാശം പ്രസ്സിൽ നിന്ന് കേരളകൗമുദി പത്രം പ്രസിദ്ധീകരണം ആരംഭിച്ചത്. സി.വി അന്ന് സർക്കാർ സ‌്കൂൾ അദ്ധ്യാപകനായിരുന്നതുകൊണ്ട് സരസകവി മൂലൂർ എസ്. പത്മനാഭപ്പണിക്കരായിരുന്നു പത്രാധിപർ. എങ്കിലും പത്രത്തിലെ മുഖപ്രസംഗങ്ങളെല്ലാം എഴുതിയിരുന്നത് സി.വി. തന്നെയായിരുന്നുവെന്ന് കേരളകൗമുദിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്. ഏറെ താമസിയാതെ സർക്കാർ ജോലി രാജിവച്ച് സി.വി തന്നെ പത്രാധിപസ്ഥാനം ഏറ്റെടുക്കുന്നുമുണ്ട്.

'ഈഴവ സമുദായം വക പത്രം" എന്ന രീതിയിൽ ആരംഭിച്ച പത്രം അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ട എല്ലാവരുടേയും പത്രമായി മാറുന്ന ചരിത്രമാണ് പിന്നീടു കണ്ടത്.

വാരികയായി തുടങ്ങിയ പത്രം മൂന്നു പതിറ്റാണ്ടു കഴിഞ്ഞ് ദിനപ്പത്രമായി മാറുമ്പോഴും, മയ്യനാടു നിന്നു കൊല്ലത്തേക്കും, പിന്നീട് തിരുവനന്തപുരത്തേക്കും പ്രസിദ്ധീകരണം മാറുമ്പോഴും പത്രത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം എന്നും സാധാരണ മനുഷ്യർ തന്നെയായിരുന്നു. ജാതിയുടെയും മതത്തിന്റെയും പേരിൽ ക്ളേശങ്ങളും വിവേചനങ്ങളും അനുഭവിക്കേണ്ടിവന്നവർ, സ്വാതന്ത്ര്യ‌ത്തിന്റെയും ജനാധിപത്യ ജീവിതത്തിന്റെയും എല്ലാ വാതിലുകളും കൊട്ടിയടയ്ക്കപ്പെട്ടവർ..... എന്നിവരുടെയെല്ലാം ജീവിതത്തിന് പുതിയ സ്വപ്നങ്ങളും പ്രതീക്ഷകളും നൽകിയായിരുന്നു സി.വിയുടെ പത്രാധിപത്യത്തിൽ കേരളകൗമുദി മുന്നേറിയത്. സാമൂഹ്യ - സാംസ്‌കാരിക - സാഹിത്യ രംഗങ്ങളിലൊക്കെ നിഷ്‌പക്ഷനും ആദർശനിഷ്ഠനുമായ ആ പത്രാധിപരുടെ കൈയൊപ്പു പതിഞ്ഞു. പത്രാധിപർ കെ. സുകുമാരനിലൂടെ തുടർന്നുവന്ന തലമുറകളും ആ മഹത്വം എന്നും ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നു.

അറിവിന്റെ

ഖജനാവ്

കുമാരനാശാനെപ്പോലെ, ശ്രീനാരായണഗുരു സ്വാമികളുമായുള്ള സഹവർത്തിത്വം സി.വി. കുഞ്ഞുരാമന്റെ പത്രപ്രവർത്തനം ഉൾപ്പെടെയുള്ള സാമൂഹ്യ ജീവിത ഇടപെടലുകൾക്ക് കൃത്യമായ ദിശാബോധം നൽകുകയും വെളിച്ചം പകരുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. വൈക്കം സത്യഗ്രഹം മുതൽ ക്ഷേത്രപ്രവേശന പ്രക്ഷോഭം വരെയുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ, എസ്.എൻ.ഡി.പി യോഗം ജനറൽ സെക്രട്ടറി മുതൽ ശ്രീമൂലം പ്രജാസഭ വരെയുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവയിലും ഗുരുപൂർണിമയുടെ വെളിച്ചം സി.വിക്ക് കരുത്തു പകർന്നിട്ടുണ്ട്. സൂര്യനു കീഴിലുള്ള ഏതു വിഷയത്തെപ്പറ്റി പറയാനും എഴുതാനുമുള്ള ശേഷി അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നു. പത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം കൈകാര്യം ചെയ്തിരുന്ന വിഷയങ്ങളുടെ വൈവിദ്ധ്യവും വൈപുല്യവും ശ്രദ്ധിച്ചാൽ ഇതു ബോദ്ധ്യമാകും.

ഇ.വി. കൃഷ്ണപിള്ളയുടെ ചിരിയും ചിന്തയും, ഈ അത്ഭുതലോകം, വിജ്ഞാനശകലങ്ങൾ, ഇതു നിങ്ങൾക്കറിയാമോ, വാരവൃത്താന്തങ്ങൾ, വിനോദവീഥി, ആരോഗ്യം, ബാലജനസഖ്യം, സ്‌ത്രീലോകം, ജീവചരിത്രം, പുസ്‌തകാഭിപ്രായം തുടങ്ങിയ പംക്തികൾ അദ്ദേഹം കൈകാര്യം ചെയ്തിരുന്നു. മാർക്‌സ് മുതൽ മാഡം ക്യൂറി വരെയുള്ളവർ സി.വിയുടെ ജീവചരിത്ര പംക്തിയിൽ സ്ഥാനംപിടിച്ചു. ഗാന്ധിജി, നെഹ്‌റു, ബർണാഡ് ഷാ തുടങ്ങിയവരുടെ പ്രസംഗങ്ങൾ പംക്തികളിൽ കാണാൻ കഴിഞ്ഞു. ഏതാണ്ട് ഒരു നൂറ്റാണ്ടോളം മുമ്പ് സി.വി. കുഞ്ഞുരാമൻ കൈകാര്യം ചെയ്ത പംക്തികളുടെ ചുറ്റുവട്ടങ്ങളിലാണ് ഈ 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ പല പത്രാധിപന്മാരും കറങ്ങിനടക്കുന്നത് എന്നു മനസ്സിലാക്കുമ്പോഴാണ് എത്ര ക്രാന്തദർശിയും, കാലത്തിനു മുമ്പേ നടന്ന പത്രാധിപരുമായിരുന്നു സി.വി. എന്നു മനസ്സിലാവുക.

ചെറുപ്പത്തിലേ തന്നെ ലോക ക്ളാസിക്കുകൾ പലതും വായിക്കാൻ അദ്ദേഹത്തിനു കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഈ വായനയുടെ കരുത്തിലാണ് അദ്ദേഹം അന്ധവിശ്വാസങ്ങളേയും അനാചാരങ്ങളേയും സരസമായും ശക്തമായും എതിർത്തത്. തീർച്ചയായും ഗുരുവിന്റെ സാമീപ്യവും ഇതിന് ശക്തിപകർന്ന ഘടകമായിരുന്നു. ഏതു മേഖലയിൽ വ്യാപരിക്കുന്നയാളും അവിടെ തന്റെ അടയാളം പതിപ്പിക്കണമെങ്കിൽ ചിന്തയിലും എഴുത്തിലും 'മൗലികത" സൂക്ഷിക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. അക്കാ‌ര്യത്തിൽ അനുഗൃഹീതനായിരുന്നു സി.വി. എസ്.എൻ.ഡി.പി യോഗത്തിന്റെ പല തീരുമാനങ്ങളുടേയും, ആലുവ അദ്വൈതാശ്രമത്തിൽ ചേർന്ന 1924-ലെ സർവമത സമ്മേളനത്തിന്റേയും പിന്നിൽ സി.വിയുടെ മനീഷയായിരുന്നു എന്നു വിലയിരുത്തപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

കാലം മറക്കാത്ത

ആ സംവാദം

മനുഷ്യരെല്ലാം 'ഒരു മത"മാണെന്ന സിദ്ധാന്തം സാധൂകരിക്കപ്പെടുന്നത് സി.വി. കുഞ്ഞുരാമൻ ഗുരുവുമായി നടത്തിയ സംവാദത്തിലായിരുന്നു. ഈ സംവാദം 1926-ൽ ഗുരു വായിച്ചുകേട്ട് അംഗീകാരം നൽകിയതിനുശേഷം സി.വി ഇതു പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയുണ്ടായി. ''രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലും സമുദായങ്ങൾ തമ്മിലുമുള്ള ശണ്ഠ ഒന്നു മറ്റൊന്നിനെ തോൽപ്പിക്കുമ്പോൾ അവസാനിക്കും. മതങ്ങൾ തമ്മിൽ പൊരുതിയാൽ ഒതുങ്ങാത്തതുകൊണ്ട് ഒന്നിന് മറ്റൊന്നിനെ തോൽപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല" എന്ന കാലാതിവർത്തിയായ വാക്കുകൾ ഗുരു പറയുന്നത് സി.വിയുമായി നടത്തിയ സംവാദത്തിലാണ്.

'ഗുരുവിനെ കാണുമ്പോഴെല്ലാം ഓരോ വിഷയത്തെക്കുറിച്ചും സി.വി. സംസാരിക്കുമെന്നും, സി.വിയുമായി സംസാരിക്കുന്നത് ബുദ്ധിക്ക് ഉണർവുണ്ടാക്കാൻ ഉപകരിക്കുമെന്നും ഗുരു പലരോടും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട് എന്നും പ്രൊഫ. എം.കെ. സാനുമാഷ് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇത്തരത്തിൽ, കാലത്തെ അതിശയിപ്പിച്ച പ്രതിഭാശാലികൾക്കൊപ്പം സഞ്ചരിക്കുകയും, അവരുടെ ഊർജ്ജപ്രവാഹത്തിൽ നിന്നുൾക്കൊണ്ട വെളിച്ചം പിന്നാലെ വന്നവരിലേക്ക് സംക്രമിപ്പിക്കുകയും ചെയ്ത മഹാമനുഷ്യനാണ് സി.വി. കുഞ്ഞുരാമൻ. പത്രപ്രവർത്തനത്തിലെന്നപോലെ, സാമൂഹ്യ - സാംസ്കാരിക ചിന്തകളിലെല്ലാം നൂറ്റാണ്ടിനു ശേഷവും മിഴിവോടെ നിൽക്കുന്നതാണ് മലയാള ഗദ്യഭാഷയുടെ പിതാവായി അറിയപ്പെടുന്ന സി.വി നൽകിയ പാഠങ്ങൾ.

(സംസ്ഥാന വിവരാവകാശ മുൻ കമ്മിഷണറാണ് ലേഖകൻ)

സി.​വി​:​ ​ജീ​വി​ത​രേഖ

കേ​ര​ള​കൗ​മു​ദി​ ​സ്‌​ഥാ​പ​ക​ൻ,​ ​ആ​ധു​നി​ക​ ​മ​ല​യാ​ള​ ​ഗ​ദ്യ​ത്തി​ന്റെ​ ​സ്ര​ഷ്‌​ടാ​വ്,​ ​മ​ല​യാ​ള​രാ​ജ്യം​ ​സ്ഥാ​പ​ക​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ,​ ​സാ​മൂ​ഹ്യ​ ​വി​പ്ള​വ​കാ​രി,​ ​എ​സ്.​എ​ൻ.​ഡി.​പി​ ​യോ​ഗം​ ​ജ​ന​റ​ൽ​ ​സെ​ക്ര​ട്ട​റി,​ ​നി​യ​മ​സ​ഭാ​ ​സാ​മാ​ജി​ക​ൻ,​ ​അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​ൻ​ ​എ​ന്നീ​ ​നി​ല​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം​ ​യ​ശ​സു​ ​നേ​ടി​യ​ ​സി.​വി.​ ​കു​ഞ്ഞു​രാ​മ​ൻ​ 1871​ ​ഫെ​ബ്രു​വ​രി​ 21​ന് ​കൊ​ല്ലം​ ​ജി​ല്ല​യി​ലെ​ ​മ​യ്യ​നാ​ട്ട് ​ജ​നി​ച്ചു.​ ​അ​ച്ഛ​ൻ​ ​വേ​ലാ​യു​ധ​ൻ,​​​ ​അ​മ്മ​ ​കു​ഞ്ഞി​ച്ചാ​ളി.​ ​മ​യ്യ​നാ​ട് ​എ​ൽ.​എം.​എ​സ് ​സ്‌​കൂ​ളി​ലും​ ​കൊ​ല്ലം​ ​ഗ​വ.​ ​ഇം​ഗ്ളീ​ഷ് ​സ്‌​കൂ​ളി​ലു​മാ​യി​ ​പ്രാ​ഥ​മി​ക​ ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം.

ഉ​ന്ന​ത​ ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം​ ​നേ​ടാ​നാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും​ ​വാ​യ​ന​യി​ലൂ​ടെ​ ​പാ​ണ്ഡി​ത്യ​മാ​ർ​ജ്ജി​ച്ചു.​ ​പ​ര​വൂ​ർ​ ​കേ​ശ​വ​നാ​ശാ​ന്റെ​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലു​ള്ള​ ​'​സു​ജ​നാ​ന​ന്ദി​നി​"​യി​ലാ​ണ് ​ക​വി​ത​ക​ളും​ ​ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളും​ ​ആ​ദ്യം​ ​പ്ര​കാ​ശി​ത​മാ​യ​ത്.​ ​'​സു​ജ​നാ​ന​ന്ദി​നി​"​യു​ടെ​ ​ഉ​പ​പ​ത്രാ​ധി​പ​രാ​യും​ ​പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു.​ ​ഡോ.​ ​പ​ൽ​പ്പു​വി​ന്റെ​യും​ ​മ​റ്റും​ ​ശ്ര​മ​ഫ​ല​മാ​യി​ ​അ​വ​ർ​ണ​ ​ഹി​ന്ദു​ക്ക​ൾ​ക്ക് ​പ്ര​ത്യേ​കം​ ​സ്‌​കൂ​ളു​ക​ൾ​ ​അ​നു​വ​ദി​ക്കാ​ൻ​ ​സ​ർ​ക്കാ​ർ​ ​നി​ശ്ച​യി​ച്ച​പ്പോ​ൾ​ ​മ​യ്യ​നാ​ട്ട് ​വെ​ള്ള​മ​ണ​ൽ​ ​സ്‌​കൂ​ൾ​ ​സ്ഥാ​പി​ക്കു​വാ​ൻ​ ​മു​ൻ​കൈ​യെ​ടു​ത്തു.​ ​അ​വി​ടെ​ ​ഹെ​ഡ്‌​മാ​സ്റ്റ​റാ​യി.

1911​ ​ഫെ​ബ്രു​വ​രി​ 11​-​ന് ​മ​യ്യ​നാ​ട്ട് ​കേ​ര​ള​കൗ​മു​ദി​ ​സ്ഥാ​പി​ച്ചു.​ ​അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ​സ​ർ​ക്കാ​ർ​ ​സ​ർ​വീ​സി​ൽ​ ​ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ൽ​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ ​സ്ഥാ​നം​ ​ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി​ ​ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത​ത്,​​​ ​പി​ന്നീ​ട് ​ഉ​ദ്യോ​ഗം​ ​രാ​ജി​വ​ച്ച​തി​നു​ ​ശേ​ഷം.​ ​മ​ല​യാ​ള​രാ​ജ്യം,​ ​ന​വ​ജീ​വ​ൻ,​ ​ന​വ​ശ​ക്തി,​ ​ക​ഥാ​മാ​ലി​ക,​​​ ​വി​വേ​കോ​ദ​യം,​ ​യു​ക്തി​വാ​ദി​ ​എ​ന്നീ​ ​ആ​നു​കാ​ലി​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ത്യ​വും​ ​വ​ഹി​ച്ചു.​ ​ശ്രീ​മൂ​ലം​ ​പ്ര​ജാ​സ​ഭാം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു.​ ​പ​ര​വൂ​ർ​ ​കോ​ട​തി​യി​ൽ​ ​അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​വൃ​ത്തി.​ ​ആ​ദ്യം​ ​പ്ര​സി​ദ്ധീ​കൃ​ത​മാ​യ​ ​സ​മ്പൂ​ർ​ണ​ ​കൃ​തി​ ​വാ​ല്‌​മീ​കി​രാ​മാ​യ​ണം​-​ ​ഗ​ദ്യം.​ ​അ​തി​നു​ ​ശേ​ഷം​ ​വ്യാ​സ​ഭാ​ര​തം,​ ​പ​ഞ്ച​വ​ടി​ ​തു​ട​ങ്ങി​യ​ ​കൃ​തി​ക​ൾ​ ​ര​ചി​ച്ചു.
ശ്രീ​ ​കാ​ർ​ത്തി​കോ​ദ​യം​ ​(​ക​വി​ത​)​​,​​​ ​ഒ​രു​ ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ ​മു​മ്പ് ​(​ക​ഥ​ക​ൾ​)​​,​​​ ​ശ്രീ​കോ​വി​ൽ,​​​ ​സോ​മ​നാ​ഥ​ൻ​ ​(​നോ​വ​ലു​ക​ൾ​)​​,​​​ ​ഞാ​ൻ​ ​(​ഓ​ർ​മ്മ​)​​,​​​ ​ഉ​ണ്ണി​യാ​ർ​ച്ച​:​ ​ഒ​രു​ ​പ​ഠ​നം,​​​ ​ചേ​ക​വ​ർ,​​​ ​ആ​ശാ​ൻ​ ​സ്മ​ര​ണ​ക​ൾ,​​​ ​ശ്രീ​നാ​രാ​യ​ണ​ ​സ്മൃ​തി​ ​തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ ​മ​റ്ര് ​പ്ര​ധാ​ന​ ​കൃ​തി​ക​ൾ.

കൊ​ച്ചി​ക്ക​ ​ആ​യി​രു​ന്നു​ ​ഭാ​ര്യ.​ ​മ​ക്ക​ൾ​:​ ​സി.​ ​കേ​ശ​വ​ന്റെ​ ​ഭാ​ര്യ​ ​വാ​സ​ന്തി,​ ​കെ.​ ​ദാ​മോ​ദ​ര​ൻ,​ ​പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ​ ​കെ.​ ​സു​കു​മാ​ര​ൻ.
1949​ ​ഏ​പ്രി​ൽ​ 10​-​ന് 78​-ാം​ ​വ​യ​സ്സി​ൽ​ ​അ​ന്ത​രി​ച്ചു.