കേരള ഹൈക്കോടതിയുടെ സുപ്രധാന വിധി, പ്രതിയെ ഹാജരാക്കേണ്ട 24 മണിക്കൂർ തുടങ്ങുന്നത് കസ്റ്റഡി മുതൽ

ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന പൗരന്മാർക്ക് നൽകുന്ന അടിസ്ഥാനപരമായ അവകാശങ്ങളിലൊന്നാണ് വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം. ഒരാളെ അറസ്റ്റുചെയ്താൽ 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ മജിസ്‌ട്രേറ്റിന് മുന്നിൽ ഹാജരാക്കണം എന്ന നിയമം ഈ അവകാശത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു സുപ്രധാന വ്യവസ്ഥയാണ്. എന്നാൽ ഈ 24 മണിക്കൂറിന്റെ കണക്ക് എപ്പോൾ തുടങ്ങുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് പലപ്പോഴും അവ്യക്തതകളുണ്ട്. ഈ വിഷയത്തിൽ നിർണായക വിധിയാണ് കേരള ഹൈക്കോടതി പുറപ്പെടുവിച്ചിരിക്കുന്നത്.

ജസ്റ്റിസ് ബെച്ചു കുര്യൻ തോമസ് അദ്ധ്യക്ഷനായ ബെഞ്ചാണ് വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചത്. ഒരാളെ നിയമപരമായി അറസ്റ്റ് ചെയ്തു എന്ന് രേഖപ്പെടുത്തുന്ന സമയം മുതലല്ല, മറിച്ച് അയാളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം എപ്പോൾ ഇല്ലാതാകുന്നുവോ, അതായത് പൊലീസ് അയാളെ കസ്റ്റഡിയിലെടുക്കുന്ന നിമിഷം മുതലാണ് 24 മണിക്കൂറിന്റെ സമയം കണക്കാക്കേണ്ടതെന്നാണ് കോടതി വ്യക്തമാക്കിയത്.

എന്തുകൊണ്ടാണ് ഈ വിധി നിർണായകമാകുന്നത്? സാധാരണയായി, ചില കേസുകളിൽ പൊലീസ് ഒരാളെ കസ്റ്റഡിയിലെടുത്ത് മണിക്കൂറുകളോളം ചോദ്യം ചെയ്യുകയും അതിനുശേഷം മാത്രം അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു രീതിയുണ്ട്. 'അന്വേഷണത്തിന്റെ ഭാഗമായി' എന്ന പേരിൽ നടക്കുന്ന ഈ കാലതാമസം പലപ്പോഴും വ്യക്തിയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം ദുരുപയോഗം ചെയ്യുന്നതിനും കസ്റ്റഡി പീഡനങ്ങൾക്ക് വഴിവയ്ക്കുന്നതിനും കാരണമാകുന്നു.

ഇത്തരത്തിലുള്ള കാലതാമസം ഒഴിവാക്കാൻ വേണ്ടിയാണ് കോടതിയുടെ ഈ വിധി. അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്താൻ വൈകിക്കുന്നത് വഴി, ഭരണഘടന നൽകുന്ന ഈ സംരക്ഷണം ദുർബലമാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടയുകയാണ് ഹൈക്കോടതിയുടെ ലക്ഷ്യം. അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പുള്ള ഈ 'നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത സമയം' പലപ്പോഴും പൊലീസ് അതിക്രമങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു എന്ന് കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.

ഭരണഘടനാപരമായ അവകാശം ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 22(2) ആണ് ഈ നിയമത്തിന് അടിസ്ഥാനം. ഈ വകുപ്പ് അനുസരിച്ച്: 'അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുകയും കസ്റ്റഡിയിൽ വയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഏതൊരു വ്യക്തിയെയും അത്തരം അറസ്റ്റ് കഴിഞ്ഞ് 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള മജിസ്‌ട്രേറ്റിന് മുന്നിൽ ഹാജരാക്കണം. മജിസ്‌ട്രേറ്റിന്റെ അനുമതിയില്ലാതെ ആ കാലയളവിനപ്പുറം വ്യക്തിയെ കസ്റ്റഡിയിൽ വയ്ക്കാൻ പാടില്ല.'വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം സംരക്ഷിക്കുന്ന ആർട്ടിക്കിൾ 21ന്റെ ഭാഗമായ ഒരു മൗലികാവകാശമാണിത്. അറസ്റ്റ് രേഖകളിൽ എഴുതുന്ന സമയമല്ല, മറിച്ച് ഒരാളെ ശാരീരികമായി കസ്റ്റഡിയിലെടുക്കുന്ന നിമിഷമാണ് 'അറസ്റ്റ്' എന്ന് വ്യാഖ്യാനിക്കുമ്പോഴാണ് ഈ ഭരണഘടനാപരമായ അവകാശം പൂർണ്ണമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത് എന്ന് ഹൈക്കോടതി ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

പുതിയ ബി.എൻ.എസ്.എസ്

നിയമവും കോടതി വിധിയും 2023ലെ ഭാരതീയ നാഗരിക് സുരക്ഷാ സംഹിത (BNSS) പ്രകാരമുള്ള സെക്ഷൻ 58 (പഴയ CrPCയിലെ സെക്ഷൻ 57ന് തുല്യം) ഈ വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്നുണ്ട്. 'ഒരു പൊലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനും വാറന്റ് ഇല്ലാതെ അറസ്റ്റുചെയ്ത ഒരു വ്യക്തിയെ 24 മണിക്കൂറിൽ കൂടുതൽ കസ്റ്റഡിയിൽ വയ്ക്കാൻ പാടില്ല. അറസ്റ്റ് ചെയ്ത സ്ഥലത്ത് നിന്ന് മജിസ്‌ട്രേറ്റിന്റെ കോടതിയിലേക്കുള്ള യാത്രാസമയം ഇതിൽ നിന്ന് ഒഴിവാക്കാവുന്നതാണ്.' ഈ നിയമത്തിലെ 'യാത്രാസമയം' എന്ന ഒറ്റ കാരണം മാത്രമേ 24 മണിക്കൂറിൽ നിന്ന് ഒഴിവാക്കാൻ പാടുള്ളൂ എന്നും, അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്താൻ വൈകിക്കുന്നത് പോലുള്ള മറ്റു കാരണങ്ങൾക്കൊന്നും സാധുതയില്ലെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി. ഇത് ഭരണഘടനാപരമായ അവകാശങ്ങളെ ലംഘിക്കുന്ന നടപടിയാണെന്ന് കോടതി ആവർത്തിച്ചു. പശ്ചിമ ബംഗാൾ സ്വദേശിയായ ബിശ്വജിത് മണ്ഡൽ എന്നയാൾക്ക് ജാമ്യം അനുവദിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു കേസിന്റെ വിധിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ് ഈ വിധി. മയക്കുമരുന്ന് കേസിലെ പ്രതിയായ ഇയാളെ മജിസ്‌ട്രേറ്റിന് മുന്നിൽ ഹാജരാക്കാൻ കാലതാമസം വരുത്തിയതായി കോടതി കണ്ടെത്തി. തുടർന്ന് ഈ കാലതാമസം വിശദമായ പരിശോധന അർഹിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് വിലയിരുത്തിക്കൊണ്ട് കോടതി ഇയാൾക്ക് ജാമ്യം അനുവദിച്ചു.

പ്രധാന നിരീക്ഷണങ്ങൾ: സമയം കണക്കാക്കുന്ന രീതി: അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്തുന്ന സമയമല്ല, ഒരാളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം എപ്പോൾ ഇല്ലാതാകുന്നുവോ ആ നിമിഷം മുതലാണ് 24 മണിക്കൂറിന്റെ കണക്ക് തുടങ്ങുന്നത്.

അനുവദനീയമായ കാലതാമസം: അറസ്റ്റ് ചെയ്ത സ്ഥലത്തുനിന്ന് കോടതിയിലേക്കുള്ള യാത്രാസമയം മാത്രമേ 24 മണിക്കൂറിൽ നിന്ന് ഒഴിവാക്കാൻ പാടുള്ളൂ.

ജുഡീഷ്യൽ നിരീക്ഷണം: മജിസ്‌ട്രേറ്റിന്റെ അനുമതിയില്ലാതെ 24 മണിക്കൂറിൽ കൂടുതൽ ഒരാളെ കസ്റ്റഡിയിൽ വയ്ക്കുന്നത് നിയമവിരുദ്ധമാണ്.

ദുരുപയോഗം തടയുന്നു: അറസ്റ്റ് രേഖപ്പെടുത്തുന്നത് മനപ്പൂർവ്വം വൈകിപ്പിച്ച് കസ്റ്റഡി കാലാവധി മറികടക്കുന്ന പ്രവണതയെ ഈ വിധി തടയുന്നു.

കേരള ഹൈക്കോടതിയുടെ ഈ വിധി, വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും പൊലീസ് നടപടികളിൽ കൂടുതൽ സുതാര്യത കൊണ്ടുവരുന്നതിനും സഹായിക്കും. ഇത് നിയമവാഴ്ചയുടെ അടിസ്ഥാന തത്വങ്ങൾ ഊട്ടി ഉറപ്പിക്കുകയും, സാധാരണ പൗരന്മാരുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.