സ്ത്രീധനം: രേഖകൾ ഇല്ലെങ്കിലും സ്ത്രീക്ക് ഉടമസ്ഥാവകാശം

വിവാഹവേളയിൽ വധുവിനു ലഭിക്കുന്ന സ്വർണാഭരണങ്ങൾ അവരുടെ സ്വന്തം സ്വത്താണെന്നും, മതിയായ രേഖകളില്ലെന്ന കാരണത്താൽ മാത്രം അത് നിഷേധിക്കാനാവില്ലെന്നും കേരള ഹൈക്കോടതി സുപ്രധാന വിധിയിലൂടെ വ്യക്തമാക്കിയിരിക്കുകയാണ്. ഹിന്ദു വിവാഹ നിയമത്തിലെ സെക്ഷൻ 27 പ്രകാരം ഭാര്യയ്ക്ക് സ്വർണാഭരണങ്ങൾ തിരികെ ലഭിക്കാനുള്ള അവകാശം കോടതി ശരിവയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. എറണാകുളം കുടുംബ കോടതിയുടെ 2020 ഫെബ്രുവരി മൂന്നിലെ ഉത്തരവിനെതിരെ ഭാര്യ നൽകിയ അപ്പീലാണ് ഹൈക്കോടതി പരിഗണിച്ചത്.

വിവാഹസമയത്ത് ഭർത്താവിന്റെയും കുടുംബാംഗങ്ങളുടെയും കൈവശം ഏൽപ്പിച്ച സ്ത്രീധനമായ സ്വർണാഭരണങ്ങൾ തിരികെ വേണമെന്ന് ഭാര്യ ആവശ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും,​ മതിയായ രേഖകളില്ലെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി കുടുംബ കോടതി ഈ ആവശ്യം നിരസിക്കുകയായിരുന്നു. ഇതിനെതിരെ ഭാര്യ നൽകിയ അപ്പീലിൽ, സ്വർണാഭരണങ്ങൾ തന്റെ സ്ത്രീധനത്തിന്റെ ഭാഗമാണെന്നും,​ അതിനാൽ രേഖകളില്ലെങ്കിലും തനിക്കു മാത്രമാണ് ഉടമസ്ഥാവകാശമെന്നും അവർ വാദിച്ചു. കൃത്യമായ രേഖകളില്ലെന്ന കാരണത്താൽ സ്ത്രീധനം തിരികെ നൽകുന്നത് നിഷേധിക്കുന്നത് നിയമത്തിന്റെ തെറ്റായ പ്രയോഗവും,​ വിവാഹ നിയമപ്രകാരമുള്ള സ്ത്രീയുടെ സ്വത്തവകാശങ്ങളുടെ ലംഘനവുമാണോ എന്നതായിരുന്നു പ്രധാന നിയമപ്രശ്നം.

ഹൈക്കോടതിയുടെ

കണ്ടെത്തലുകൾ

അപ്പീൽ അനുവദിച്ചുകൊണ്ട് ഹൈക്കോടതി നടത്തിയ സുപ്രധാന നിരീക്ഷണങ്ങൾ ചുവടെ പറയുന്നവയാണ്:

 വിവാഹസമയത്ത് വധുവിന് ലഭിക്കുന്ന സ്വർണാഭരണങ്ങൾ സ്വന്തം കുടുംബത്തിൽ നിന്നോ ഭർതൃവീട്ടുകാരിൽ നിന്നോ ആകട്ടെ,​ അവ സ്ത്രീധനമായി കണക്കാക്കുമെന്നും, അത് ഭാര്യയുടെ മാത്രമായ സ്വത്തായിരിക്കുമെന്നും കോടതി ആവർത്തിച്ചു. ഇതിനു വിപരീതമായ വാദം ഭർത്താവ് തെളിയിക്കണം.

 രേഖകൾ നിർബന്ധമല്ല: പരമ്പരാഗത ഇന്ത്യൻ വിവാഹങ്ങളിൽ ഇത്തരം സമ്മാനങ്ങൾ സാധാരണമാണെങ്കിലും അവ രേഖപ്പെടുത്തുന്ന സാഹചര്യം കുറവാണെന്നിരിക്കെ, "കൃത്യമായ രേഖകൾ" വേണമെന്ന് നിർബന്ധം പിടിക്കുന്നത് ശരിയല്ല.

 ഭാര്യയുടെ മൊഴിയും വിവാഹ ഫോട്ടോകൾ, സാക്ഷിമൊഴികൾ തുടങ്ങിയ സാഹചര്യ തെളിവുകളും സ്വർണാഭരണങ്ങളുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം തെളിയിക്കാൻ മതിയായതാണെന്ന് കോടതി അംഗീകരിച്ചു.

 മാനുഷികവും സ്ത്രീപക്ഷവുമായ വ്യാഖ്യാനം: വിവാഹത്തെയും സ്ത്രീകളുടെ സ്വത്തവകാശങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള സാമൂഹിക,​ സാംസ്കാരിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളോട് കോടതികൾ കൂടുതൽ സംവേദനക്ഷമത പുലർത്തണമെന്ന് കോടതി ഓർമ്മിപ്പിച്ചു.

 സാങ്കേതിക കാരണങ്ങൾ പറഞ്ഞ് സ്ത്രീകളുടെ ന്യായമായ അവകാശങ്ങളെ കോടതികൾ നിഷേധിക്കരുത്. പ്രത്യേകിച്ച്, ആചാരങ്ങളിലും അനുഷ്ഠാനങ്ങളിലും സാമൂഹിക രീതികളിലും നിന്ന് ഉടലെടുക്കുന്ന സ്വത്തവകാശങ്ങളുടെ കാര്യത്തിൽ ഇത് പ്രധാനമാണ്.

സ്ത്രീധനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നിയമപരമായ കാഴ്ചപ്പാടിൽ ഈ വിധി ഒരു സുപ്രധാന മുന്നേറ്റമാണ്. കർശനമായ തെളിവുകളുടെ ആവശ്യമില്ലെന്നും, കൂടുതൽ നീതിയുക്തമായ ഒരു സമീപനം സ്വീകരിക്കണമെന്നും ഈ വിധി ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഈ വിധി സ്ത്രീകളുടെ സ്വത്തവകാശങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ സുരക്ഷിതത്വം നൽകുന്നു. പുരുഷാധിപത്യപരമായ ചിന്താഗതികൾക്കോ ​​ അനൗപചാരികമായ കുടുംബ സമ്പ്രദായങ്ങൾക്കോ ​​ഒരു സ്ത്രീയുടെ നിയമപരമായ സ്വത്തവകാശങ്ങളെ മറികടക്കാൻ കഴിയില്ലെന്ന ശക്തമായ സന്ദേശം കൂടിയാണ് ഈ വിധി നൽകുന്നത്.